Ukoliko vam je zapala za oko intenzivno žuta boja cvetova na žbunovima pored kojih ste prolazili, reč je o vrsti koja nosi latinski naziv Forsythia europaea, čije samo ime govori da je poreklom sa prostora Evrope. Pripada familiji Oleaceae u okviru koje se nalazi i maslina kao vrsta.
Svakog proleća nakon precvetavanja orežite njene grane na 2/3 početne dužine, uklonite sasušene delove i uživajte u bogatstvu divnih cvetova narednog proleća.
Visine do 3 metra, sa uspravnim granama, lišćem svetlozelenim, jajastim ili izduženo jajastim dužine od 5 do 8 cm, ova biljna vrsta pripada grupi tercijarnih relikata i endemit je Balkanskog poluostrva pa je često nazivaju i balkanska forsitija. Prirodna staništa forsitije se nalaze na severu Albanije, u području Crnog i Belog Drima i na prostoru Metohije. Na mestima gde raste javlja se kao zaštita terena u žbunastoj formi ili kao šibljaci.
Photo: Unsplash
Ukoliko želite da ova biljka privlači vašu pažnju kao i poglede znatiželjnih, sadite je pojedinačno na dobro osunčanim mestima, uz umereno zalivanje. Pravilnim rezanjem mogu se formirati i lepe žive ograde, ukoliko fositiju sadite kao takvu. Često se ova vrsta može videti i duž auto-puteva zbog nespostojanja posebnih zahteva za negu, a poznato je i da odlično podnosi ekstremne temperature, pa tako vrlo uspešno može opstati i na – 30 stepeni Celzijusa. Za razmnožavanje forsitije najbolje je da pravite reznice u kasno proleće ili krajem leta, skraćivanjem precvetalih grana na dužinu od 15 cm i pobadanjem napravljenih reznica u mešavinu humusa i peska. Reznice redovno zalivajte. Pored reznica možete je razmožiti i iz semena ili polaganjem grana na zemlju.
Forsitija najbolje uspeva na serpentinitima, a obzirom da je kserotermna vrsta, odnosno suvih staništa, nije zahtevna za negovanje jer dobro podnosi sušu i izloženost jakim sunčevim zracima.
Balkanska fositija je zakonom zaštićena kao prirodna retkost. Stručnjaci Botaničke bašte “Jevremovac” u Beogradu su uspešno rasadili ovu vrstu na nekoliko lokacija i time omogućili da se ova vrsta sačuva, a istovremeno i gaji van svojih prirodnih staništa. Godine 1899, u Londonu, u Kraljevskoj botaničkoj bašti forsitija je prvi put uvedena u kulturu. Danas je poznato oko 14 njenih vrsta, a širom sveta je prihvaćeno i njeno popularno ime “zlatni zvončić” zbog samog izgleda cvetova koji na prvi pogled podsećaju na manje zvono.