Iznos naknade koju BiH iz godine u godinu plaća za odobrena, a neiskorištena sredstva zavisi od ukupne visine kredite kao i od dinamike povlačenja novca. Najveći penali plaćeni su 2011. godine kada je iz državnog budžeta isplaćeno 6,9 miliona maraka i 2018. kada je kreditorima plaćeno 6,3 miliona maraka. Ove podatke dao je stari saziv Savjeta ministara još u julu prošle godine kada je pitanje uputio poslanik u državnom Parlamentu Saša Magazinović.
„To je isto kao kad bi vi uzeli kredit u banci i sve vam završeno i nikad ne podignete taj novac naravno kad država to radi da se plaćaju penali što pokazuje neodgovornost u implementaciji projekata za koje tražite kreditna sredstva i pri tome se ne radi samo o institucijama budući da se država zadužuje u ime i entiteta i javnih preduzeća i nižih nivoa vlasti to je jedna epidemija nekorektnog i neodgovornog ponašanja za šta do sada niko nije snosio odgovornost“, ističe Saša Magazinović, poslanik SDP u PS BiH.
Na visinu kazne odnosno penala utiče više faktora. Pored ukupnog iznosa odobrenih kredita, dešava se i da je odobravanje kredita uslov za početak realizacije nekog projekta ali i raspisivanje tendera za izvođače radova. Tada se penali plaćaju čak i ako nema kašnjenja u realizaciji. Ekonomisti kažu da je dodatni razlog za neefikasnost – tromost birokratije.
„Imamo problem što su to sredstva za infrastrukturne projekte koji imaju za posljedicu Zakon o javnim nabavkama koji je vjerovatno zakon koji je prerastao i treba ga mijenjati gdje su te tenderske procedure veoma spore i onda nenamjernim postupanjem administracije se dovodi do kašnjenja i ovo bi bio dobar poziv da se ozbiljno krene u reformu javnih nabavki i Zakon o javnim nabavkama“, kaže Branko Kecman, ekonomista iz Udruženja „Misli dobro“.
Odgovornost za one koji svojim neradom oštete državni budžet i po nekoliko miliona mora postojati. Međutim, tu odgovornost ne može preuzeti samo država ako se uzme u obzir da su krajnji korisnici kredita lokalne zajednice, kantoni, eniteti ali i javna preduzeća.
„Onaj ko uzme kredit a ne povuče ga a onda država plaća penale morao bi da snosi odgovornost, vjerovatno i zbog neformiranja Savjeta ministara odnosno izvršne vlasti na nivou BiH u toku 2019.godine mnogo sredstava nije povučeno kao što znamo vjerovatno jedan dio ovih penala će da se odnosi na 2019. godinu“, smatra Mirko Šarović, predsjednik SDS-a.
Zbog sporosti u sprovođenju 74 projekta u BiH, u periodu od 1996. do 2018. isplaćeno je 31,2 miliona maraka. To su većinom krediti namijenjeni za infrastrukturu u oblasti elektroenergetskog sektora i transporta. Za nesavjesno trošenje državnog novca u BiH još uvijek niko nikad nije odgovarao.
BN TV
