Predsjednik Evropskog savjeta Šarl Mišel naglašava da su u pitanju tradicionalno “najteži pregovori” sa kojima se suočava Unija.
- Svako dalje odlaganje dogovora o Višegodišnjem finansijkom okviru stvorilo bi praktične i političke probleme i ugrozilo nastavak postojećih programa i politika kao i pokretanje novih – poručio je Mišel u pozivnom pismu liderima EU.
Da bi EU dobila novi budžet za narednih sedam godina, institucije EU i zemlje članice moraju da postignu konsenzus o visini izdvajanja iz nacionalnih u jedinstveni evropski budžet, kao i raspjodeli tog novca po prioritetnim oblastima.
Ovogodišnju debatu o novom budžetu dodatno komplikuje činjenica da je Velika Britanija svojim izlaskom iz Unije “povukla” oko 75 mijardi evra svojih doprinosa zajedničkoj evropskoj kasi.
Evropska komisija prva je još 2018. godine izašla sa prijedlogom da udio zemalja članica u sedmogodišnjem budžetu EU za period od 2021 do 2027. godine bude 1,11 odsto nacionalnog BDP.
Zemlje članice, na prvom mjestu one koje najviše odvajaju za zajednički budžet kao što su Njemačka, Danska, Holandija i Švedska, zalažu se za nacionalne doprinose ne veće od jedan odsto BDP.
Mišel je, nakon kosultacija sa zemljama članicama, prošle nedjelje predstavio “kompromisni prijedlog” koji iznosi 1,074 odsto BDP.
Prijedlog novog EU budžeta podrazumijeva i mogućnost “prelivanja” novca iz jednog fonda u drugi “po potrebi”, kao i mogućnost suspenzije fondova za one zemlje koje krše evropske principe vladavine prava.
U međuvremenu, prijedlog predsjednika Evropske komisije naišao je na kritike Evropskog parlamenta koji naglašava da ambiciozni planovi Komisije i Savjeta o zaštiti klime, digitalizaciji i geopolitičkoj ulozi EU zahtijevaju i adekvatnu budžetsku podršku.
Istovremeno, zemlje Istočne i Centrane Evrope, kao najveći korisnici kohezionog fonda, očekuju da ne dođe do smanjenja novca namijenjenog za regionalni razvoj.
Predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lejen pred vanredni samit u Briselu pozvala je na nalaženje ravnoteže između “starih i novih” prioriteta.
- Ima mnogo zemalja koje s pravom brane kohezionu politiku. Ima mnogo zemalja koje brane poljoprivrednu politiku. Ali očekujem sličnu odlučnost i u zalaganju za nove prioritete – kaže fon der Lejenova, dodajući da neće prihvatiti budžet koji ne predviđa bar četvrtinu sredstava za sprečavanje klimatskih promjena.
Uzevši u obzir sve ove zahtjeve, u Briselu ne očekuju da bi do dogovora oko novog budžeta moglo da dođe tako brzo. Ocjenjuje se da bi vanredni sastanak EU lidera mogao da se produži i na 21. februar, bez garancije da će i tada doći do konsenzusa.
Tek nakog međusobnog dogovora zemalja članica trebalo bi da uslijede pregovori sa Evropskim parlamentom. EU izvori ocejnjuju da je “realnije” očekivati usvajanje sedmogodišnjeg EU budžeta tokom predsjedavnja Njemačke u drugoj polovini godine.
TANJUG
