Samit se vidi kao prilika da se potvrdi evropska perspektiva zapadnog Balkana i njegova dalja integracija u EU, ali i da se pruži dodatni podsticaj primjeni Evropskog investicionog i ekonomskog plana.
Domaćin samita biće premijer Slovenije Janez Janša, a skupu će predsjedavati predsjednik Evropskog savjeta Šarl Mišel, koji će, zajedno s predsjednicom Evropske komisije Ursulom fon der Lajen, predstavljati EU.
Skupu će prisustvovati lideri svih zemalja članica EU i zapadnog Balkana – Albanije, BiH, Crne Gore, Sjeverne Makedonije, Srbije i takozvanog Kosova, čije je učešće najavljeno pod zvjezdicom.
Veče uoči samita Mišel će biti domaćin liderima država članica EU na neformalnoj večeri u Sloveniji.
Samit će biti održan kroz dvije odvojene sesije, na prvoj će učestvovati lideri država članica EU, a na drugoj će im se pridružiti i lideri zemalja zapadnog Balkana.
U fokusu skupa biće reafirmacija evropske perspektive zapadnog Balkana, koja je, kako ističu u Evropskoj komisiji, od obostranog strateškog interesa i ostaje zajednički strateški izbor.
Tu poruku je, kao odgovor na sve izraženijie kritike i skepticizam u regionu prema strategiji proširenja EU, tokom prošlonedjeljne posjete Zapadnom Balkanu, prenela i predsednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen ponavljajući svoju podršku zemljama zapadnog Balkana da se pridruže Uniji.
Takođe, neposredno uoči sastanka evropskih lidera na kojem će se razgovarati o proširenju Unije, Slovenija, koja trenutno predsjedava Savjetom EU i koja je domaćin skupa, iznijela je ideju o priključenju zemalja zapadnog Balkana, uključujući Srbiju i Bosnu i Hercegovinu do kraja decenije.
Taj prijedlog je iznijet na sastanku ambasadora u Briselu i navodno je iznenadio ostale zemlje članice, dok su ga neke opisale kao potpuno nerealan, s obzirom na ekonomske i političke izazove u regionu.
Na Samitu u Sloveniji biće razmatrano i unapređenje saradnje u cilju društveno-ekonomski oporavak regiona od posljedica pandemije kovida-19, kao i sprovođenje Ekonomskog i investicionog plana (EIP), vrijednog 30 milijardi evra, kojim će EU u narednih sedam godina pružiti finansijsku pomoć regionu.
Takođe, EU će obezbijediti i bespovratna sredstva u iznosu od devet milijardi evra kroz 10 ključnih investicionih projekata.
Teme skupa biće i intenziviranje regionalne saradnje, kao i potencijali za dalju saradnju u politickim i bezbjednosnim pitanjima od zajedničkog interesa.
Na plenarnoj sjednici liderima EU pridružiće se predstavnici Evropske investicione banke, Evropske banke za obnovu i razvoj, Svjetske banke i Savjeta za regionalnu saradnju.
Očekuje se da države članice, uz pristanak zemalja zapadnog Balkana, na kraju samita usvoje deklaraciju, a dogovor o većini tačaka je postignut dok se rasprava, prema saznanjima Tanjuga u Briselu, još vodi oko toga na koji način će se definisati “evropska perspektiva regiona”.
Samit je dio strateškog angažmana EU sa zapadnim Balkanom, u skladu sa Strateškom agendom 2019-2024, a prethodili su mu Samit EU-zapadni Balkan 2018. u Sofiji i samit EU-zapadni Balkan 2020. u Zagrebu, koji je održan u online formatu.
