Viktor Lazić, predsjednik Udruženja “Adligat”, istakao je da je riječ o izuzetnim artefaktima.
“Otac, bivši kralj, podučava sina, sadašnjeg kralja, kako da vlada, daje mu informacije kako tajno da nabavlja naoružanje, a to je oružje koje će kasnije proslaviti srpsku vojsku u Balkanskim ratovima i u Prvom svetskom ratu. Kralj Milan piše iz Beča 1897. godine, na izvanrednom francuskom jeziku. Zanimljivo je da na jednom mestu bivši kralj predviđa skoru propast Srbije, a povremeno i oštro kritikuje ponašanje kraljice Natalije i Nikole Pašića”, kaže Lazić.
Zamjenik upravnika Univerzitetske biblioteke “Svetozar Marković” i jedan od najboljih srpskih eksperata za digitalizaciju Adam Sofronijević, bio je koordinator nabavke pisama i zadužen je za njihovu digitalizaciju.
“Pisma su nabavljena van zemlje, usred pandemije virusa korona, pa je bio pravi podvig sprovesti ovakvu akciju. Zahvaljujemo Milošu Jankoviću i Stevanki Češljarov, koji su pravovremeno, u doba najveće krize, pružili neophodnu podršku da ova pisma stignu u zemlju. Sada je na redu njihova digitalizacija, a planiramo da uradimo i digitalni model te prepoznavanje rukopisa kralja Milana na osnovu teksta ovih pisama”, kaže Sofronijević.
Objašnjava da to znači da će svaki sljedeći kraljev rukopis računari moći automatski da prepoznaju među stotinama hiljada različitih stranica, čak iako ne postoji drugi dokaz da se zaista radi o kraljevom rukopisu.
“Sa naučne tačke gledišta, već samo to ovim pismima daje ogroman značaj”, kazao je Sofronijević.
Za verifikaciju autentičnosti i značaja pisama novinari su se obratili Suzani Rajić, šefu Katedre za istoriju srpskog naroda u novom vijeku Filozofskog fakulteta u Beogradu:
“Pisma su od prvorazrednog značaja i svakako će uticati na poimanje srpske istorije krajem 19. veka i na to kako doživljavamo kralja Milana. Pisma su nepoznata i autentična. Velika je stvar što su sada dostupna javnosti. U njima kralj Milan izlaže čitav državno-politički program svom sinu, podučava ga kako bi trebalo da postupa u vladanju, otkriva mu tajne koje je saznao u vladarskim i diplomatskim krugovima Beča i savetuje ga kako da naoruža Srbiju pred velike promene koje dolaze u Evropi”, kaže Rajić.
Udruženje “Adligat” planira da se obrati najstručnijim naučnim institucijama u zemlji kako bi pisma dobila naučnu obradu i ušla u korpus znanja srpskog naroda o sopstvenoj prošlosti. Planirano je njihovo objavljivanje u formi monografije.
U Kutku porodice Obrenović u Udruženju “Adligat” mogu se vidjeti garderober i toaletni sto sa stolicama kraljice Natalije Obrenović, prvi poznati rukopis petogodišnjeg kneza Mihaila Obrenovića i knjige iz kneževe lične biblioteke, štap kralja Milana i mnogi drugi predmeti.
Afere, boemski život i sklonost porocima kralja Milana
Uprkos brojnim političkim dešavanjima i istorijskim događajima koji su obilježili njegovu vladavinu, kralj Milan Obrenović ostao je zapamćen po burnim ljubavnim avanturama, zavođenju majke čuvenog Vinstona Čerčila, aferama, boemskom životu i sklonosti porocima.
Milan Obrenović postao je vladar Srbije sa samo 14 godina, nakon što je knez Mihailo Obrenović ubijen u Košutnjaku. Za njegove vlasti Srbija je postala kraljevina, počelo je stvaranje političkih partija u zemlji, dogodila se Timočka buna nakon što je razoružao narod, izbjegao je bar dva atentata, “Terazijska bomba” u Beogradu i “Smederevski smeštaj” u Smederevu, a umalo je i Srbiju prodao Austriji.
Milan Obrenović bio je najljepši srpski vladar. Stasit, lijepih i pravilnih crta lica, živih očiju, ali sa uvučenom i tankom gornjom usnom i isturenom bradom, što mu je, u vrijeme srdžbe, davalo lik ćudljivog vladara. Kada je umro u Beču 1901, doktor Paltauf, profesor univerziteta, koji je balsamovao tijelo Obrenovića, izjavio je da “nikada nije vidio plastičnije i pravilnije razvijeno tijelo. Kralj Milan bio bi, veli “savršen model za najlepšu mermernu statuu”.
Život kralja Milana bio je buran. Mnogi politički događaji i učestale ljubavne avanture smjenjivali su se nevjerovatnom brzinom.
Savremenici su zapazili da je kralj Milan bio u ljubavi sentimentalan. Vladan Đorđević, kraljev lični ljekar, primijetio je: “Milan beše skoro do bojažljivosti uzdržljiv prema ženama, ali gde je video samo malo toplije osećanje prema sebi, tamo je onda celom dušom ostajao uhvaćen.” Živ i bujna temperamenta, kralj Milan upuštao se u ljubavne veze sa puno strasti.
Zbog ljubavnih avantura došao je u buran sukob sa svojom suprugom kraljicom Natalijom. Ipak, istoričari bilježe da je ona bila jedina ljubav njegovog života.
Koliko je ljubav bila jaka, potvrđuje i to što se njom oženio bez miraza, ali osim početnih strasti, malo je šta funkcionisalo u njihovoj vezi. Razlikovali su se i po ljudskim osobinama, ali i po političkim stremljenjima. Rastajali su se u više navrata, da bi se zvanično razveli tek 1888. godine, trinaest godina nakon vjenčanja.
Milan Obrenović umro je 11. februara 1901, u 47. godini.
Njegov sin Aleksandar Obrenović bio je kralj Srbije od 1889. do 1903.
Došao je na prijesto vrlo mlad (sa svega 13 godina), nakon neobjašnjene abdikacije svoga oca Milana, koji je u to doba imao svega 34 godine. U dobi od 16 godina Aleksandar samog sebe proglašava punoljetnim i preuzima vlast iz ruku svoje majke Natalije (s kojom je njegov otac kralj Milan bio u velikoj zavadi). U ljeto 1900. godine kralj Aleksandar nenadano objavljuje zaruke sa 12 godina starijom udovicom Dragom Mašin, a porodica se jako protivila takvom neobičnom potezu mladog kralja.
NN
