Nastavak dijaloga s tzv. Makedonskom pravoslavnom crkvom
Zašto je prećutana nekanonska odluka Sinoda Carigradske patrijaršije da kao apelaciona instanca razmatra žalbu makedonskih raskolnika?
Sabor SPC je svoju odluku o obnavljanju dijaloga s raskolnicima u Makedoniji obrazložio time što su se oslobađanjem iz zatvora arhiepiskopa Jovana (Vraniškovskog) stekli uslovi za nastavak razgovora sa tzv. MPC. Da se radi o fingiranom razlogu, koji treba da učini nevidljivim istinske motive i moguće inspiratore obnove dijaloga, potvrđuju sledeće činjenice.
O MOTIVIMA Arhiepiskop Jovan je iz zatvora pušten na uslovnu slobodu još daleke 2015. godine, a od tada su zasedala četiri Sabora SPC i ni na jednom od njih episkopi SPC nisu smatrali da su sazreli uslovi za obnovu dijaloga sa tzv. MPC. U međuvremenu su se u pravoslavlju zbila dva krupna događaja. Najpre je 2018. došlo do razbojničkog upada Carigradske patrijaršije na kanonsku teritoriju Ruske crkve i izdavanja ukrajinskim raskolnicima nekanonskog tomosa o autokefalnosti. Da bi ovog meseca Sinod Carigradske patrijaršije odlučio da kao apelaciona instanca raspravlja o žalbi za rešavanje kanonskog statusa koju je podnela raskolnička tzv. MPC.
Očigledno je da u ovim odlukama Fanara, koje predstavljaju istorijski najozbiljniju pretnju jedinstvu pravoslavlja, treba tražiti razlog za donošenje odluke o obnovi dijaloga sa tzv. MPC, a ne u službenom objašnjenju koje je izdao Sabor SPC. Jedno je sigurno, SPC je ovakvu odluku donela nevoljno, pod pritiskom spoljnih okolnosti. Pri tome nije svejedno da li je ovakav korak preduzet „po sopstvenoj pameti“, kako bi se posle najnovijeg mešanja Carigrada u pitanje iz isključive kanonske jurisdikcije SPC preuzela inicijativa u rešavanju statusa tzv. MPC, ili se pak SPC rešila da obnovi dijalog pod diskretnim uticajem Carigradske patrijaršije.
IZNUĐENI POTEZ Kako se, u svakom slučaju, radi o iznuđenom potezu, i te kako je osnovana briga da će rezultat takvog dijalog biti sporan iz ugla kanona i interesa svetskog pravoslavlja, SPC i srpskog naroda kao celine. Već decenijama unazad, sve do nekanonskog upada Carigrada na teritoriju pod jurisdikcijom Moskve, sveukupni pravoslavni i posebni srpski interes nalagao je da se što pre kanonski reši status tzv. MPC, uz obezbeđenje da Srpska crkva može zakonito da vrši svoju misiju među Srbima u Makedoniji. Ipak, do takvog rešenja nije došlo, pre svega zahvaljujući delovanju fanariotskog lobija.
Imajući to u vidu, sadašnja užurbanost u rešavanju makedonskog crkvenog pitanja mora se dovesti u vezu s delovanjem Vašingtona na zaokruživanju novog „severnomakedonskog“ identiteta, kako u budućnosti nijedna strana tog identiteta, pa ni crkvena, ne bi izazivala sporove sa susedima. Time se ostvaruje ključni uslov za potpuno uključenje Makedonije u evroatlantske strukture. S druge strane, sadašnje aktivnosti u makedonskom crkvenom pitanju neodvojive su od generalnog plana Fanara i njegovih zapadnih tutora, da se oko Carigradske patrijaršije, kao istočnog papstva, formira savez istočnohrišćanskih crkava iz zemalja članica NATO-a, kao sredstvo duhovne i kulturne izolacije Rusije.
Jasno je da svako rešenje makedonskog crkvenog pitanja koje je usklađeno s takvim planovima zapadnih globalista ne može da bude niti u interesu svetskog pravoslavlja, a ni u interesu pravoslavnog srpstva.
Da je Sabor SPC prilikom donošenja odluke o obnovi dijaloga s tzv. MPC zauzeo, pre svega, poziciju koja ga neće dovesti u konfrontaciju s Fanarom, pokazuju pojedine formulacije koje su se našle u saborskom saopštenju, ali i ocene koje su morale da se nađu, a izostale su iz saopštenja srpskih episkopa.
Tako se u saopštenju Sabora tzv. MPC naziva „Crkvom“ sa velikim „C“, iako je reč o raskolničkoj tvorevini, čime joj se posredno priznaje kanonska utemeljenost. Zanimljivo je da se nasuprot ovakve kanonski neopravdane ikonomije prema makedonskim raskolnicima, prema pravoslavnim Srbima oteranim u raskol posle nekanonskih odluka Sabora SPC iz 2010. godine primenjuje ne samo najstroža akrivija već se ovi u saborskom saopštenju izjednačavaju sa „sektašima.“
Terminološka nepreciznost je posebno karakteristična za onaj deo saborskog saopštenja koji se odnosi na nekanonske odluke Carigradske patrijaršije u tzv. ukrajinskom crkvenom pitanju, mada je buduće rešenje statusa tzv. MPC zahtevalo da Sabor SPC upravo na ovom problemu pokaže najveću crkveno-pravnu preciznost i odlučnost. Za razliku od kanonski preciznih formulacija iz ranije odluke Sinoda SPC o nekanonskom tomosu patrijarha Vartolomeja, Sabor je ovog puta pribegao politički korektnom, pitijskom jeziku, pa je nekanonski i crkvenorušilački Vartolomejev tomos označio kao „promašeni pokušaj Carigradske patrijaršije da taj problem (ukrajinski) reši preko kolena“.
PRSTI FANARA Istovremeno, Sabor SPC je prećutao nekanonsku odluku Sinoda Carigradske patrijaršije da kao apelaciona instanca razmatra žalbu makedonskih raskolnika. Upravo ova odluka pokazuje da se mešanje Fanara u unutrašnje stvari Ruske i Srpske crkve zasniva na istim pseudokanonskim argumentima, proisteklim iz jeretičkog istočnopapističkog učenja, u koje je posle vekova iskušenja, po svoj prilici, konačno pala Carigradska patrijaršije. Radi se o iskrivljenom tumačenju 17. i 28. kanona Četvrtog vaseljenskog sabora, koji dodeljuju pravo Carigradskoj patrijaršiji, kao katedri prestonice Romejske carevine, da može da potvrđuje mitropolite izabrane u dijecezama Pont, Azija i Trakija i episkope kod inoplemenih naroda, kao i da, s obzirom na to, Carigradska patrijaršija bude apelaciona instanca u sporovima između najviših klirika u ovim oblastima. Jedan od najuglednijih vizantijskih kanoničara Zonara jasno je pokazao da se prava carigradskog patrijarha iz navedenih kanona ne mogu tumačiti tako da je on mogao svoju sudsku vlast da proširi i preko granica kanonskih teritorija prvih autokefalnih hrišćanskih crkava, rimske, aleksandrijske, antiohijske i jerusalimske. Tumačeći 17. kanon Četvrtog vaseljenskog sabora, Zonara veli: „Ali ne nad svim mitropolitima bez iznimke postavlja se sudijom carigradski patrijarh, nego samo nad onima koji su njemu potčinjeni, jer on ne može pred svoj sud pozvati mitropolite Sirije, ili Palestine i Finicije, ili Egipta.“
Jednom rečju, ona prava koja ni moćni i ugledni carigradski patrijarsi nisu imali u V veku, kada su dobili povlastice časti iz političkih razloga, pošto im je katedra bila u Novom Rimu u kome su stolovali car i Senat, ne može zakonito da ima ni stambolsko-vašingtonski sužanj Vartolomej. Nekanonske odluke u ukrajinskom i makedonskom crkvenom pitanju su zapravo razlog za preispitivanje i privilegija časti koje je dosad carigradska katedra kanonski uživala. Srpska crkva ima posebnu dužnost da pred svetskim pravoslavljem brani drevni kanonski poredak Pravoslavne crkve, jer je njen prvi arhiepiskop svim slovenskim autokefalnim crkvama obezbedio tekst nomokanona, Zakonopravila – Krmčije, u kome se nije našla kanonska krivotvorina iz Nomokanona u XIV titula pod naslovom „Traktat o privilegijama carigradske patrijaršije“. Po svemu sudeći, ovaj traktat Vartolomeju služi kao izvor za opravdanje neopapističke vlasti u sudskoj sferi.
