Brojne aviokompanije su riješile da prizemlje avione tipa “boing 737 max 8”, a kompanija je bila primorana da napravi izmjene u softveru kako bi letjelice učinila bezbednijim. Ubrzo nakon što se srušio avion “Etiopijan erlajns”, akcije “Boinga” su drastično pale, prenosi Blic.
Kako je kompanija mogla da napravi tako velike propuste zbog kojih je nastradao veliki broj ljudi?
Sve se svodi na biznis strategiju, navodi analiza sajta “The Slate”. Američki “Boing” je već godinama ljut rival evropskom “Erbasu”. Dvije kompanije u suštini dijele tržište vrijedno 200 milijardi dolara. Najveći deo tog tržišta odnosi se na uskotrupne linijske avione kratkog do srednjeg doleta, kojima se tipično preveze između 100 i 200 putnika.
#Warning: People should refrain from taking Boing 737 Max 8 until their air worthiness proved. Australia, Singapore, China grounded all Boing 737 Max 8. Hope .@SouthwestAir .@AmericanAir .@AirCanada grounds them as well soon. pic.twitter.com/NwOjXYvbcU
— Parthiban Shanmugam (@hollywoodcurry) March 12, 2019
“Boingov 737”, prvi put je letio 1967. godine, i iako su se tokom godina pojavila različita poboljšanja, u srcu je to i dalje letjelica iz poslijeratnog perioda. Umjesto kompjuterskog sistema kontrole leta, koji elektronski upravljaju letom aviona, ovi avioni imaju staromodne mehaničke pogone, letelice su napravljene od aluminijuma, a ne od modernih kompaktnih materijala.
“Erbasovi” avioni “A320”, u međuvremenu, poletjeli su dvije decenije kasnije, ali sa naprednijom tehnologijom. U 2014. godini “Erbas” je predstavio svoj najnoviji model “A320neo”, sa motorima koji bi trebalo da za 15% efikasnije troše gorivo nego prethodni model.
Opasne promjene?
Kako bi održao svoje vođstvo “Boing” je morao da i sam uvede neke promjene. Imao je dvije opcije: ili da potpuno izmjeni dizajn “737” ili da očuva njegovo porijeklo i uglanca ga. Pošto bi prva opcija bila mnogo skupa, riješio je da samo nadogradi posljednji model. Ubacio mu je nove motore koji bi trebalo da mu obezbijede za 20 odsto efiksanije trošenje goriva. Međutim, pošto su ti motori većeg prečnika, “Boingovi” ineženjeri su morali da promjene mjesto gdje se trup aviona spaja sa krilima. To je pak, uticalo na način upravljanja ovim letjelicama.
Ono što je najalarmantnije jeste da je tako stvorena tendencija aviona da podiže nos gore, što bi moglo da rezultira opasnim zastojem. Kako bi spriječio da se avion zaustavi, “Boing” je uveo novi autopilotski sistem koji bi gurnuo nos aviona na dole ako bi sistem pokazao da je on pod previsokim uglom.
At least two pilots who flew @Boeing 737 Max 8 planes on routes in the United States had raised concerns in November about the noses of their planes suddenly dipping after engaging autopilot, according to a federal government database of incident reports.https://t.co/IjYbQuHWhY
— Neil Marshall #FBPE (@ANMarshall) March 13, 2019
Prema preliminarnim izvještajima o nesreći aviona “boing 737 max 8” aviokompanije “Lajon er” u kojoj je poginulo svih 189 putnika, taj sistem bi mogao da bude glavni krivac.
Prilikom poletanja aktivirao se sistem autopilota zbog netačno očitanih podataka, a piloti nisu mogli da povrate kontrolu nad letjelicom.
Automatizovani sistemi mogu da sprečavaju one vrste nesreća koje proizlaze iz ljudske bespomoćnosti ili nepažnje, ali oni inherentno doprinose složenosti sistema. Kada sami sistemi pogriješe, mogu da iznenade nepripremljene pilote. To može biti opasno, naročito u situacijama visokog stresa.
Da je “Boing” napravio potpuno novi dizajn, možda do ovoga ne bi došlo. Kompanija je mogla da dizajnira skelet aviona tako da bolje odgovara novim motorima, tako da se izbjegne tendencija podizanja nosa aviona.
