Nije ni čudo što se neki od najpoznatijih spomenika, koje su sagradili Rimljani, mogu naći u srcu Italije. Ali, Rimsko carstvo je bilo mnogo veće. Na svom vrhuncu, ono je obuhvatalo veći dio Evrope, cijelu sjevernu Afriku, malu Aziju, dijelove Bliskog istoka i Mesopotamiju.
U većini tih dijelova svijeta, stari Rimljani su izgradili impresivne građevine. Carstvo je nestalo, ali su građevine ostale kao svjedoci moćne imperije. Te strukture pružaju nam uvid u rimsku civilizaciju: njihovu arhitektonsku i inženjersku snagu, njihova kulturna i vojna dostignuća, njihov svakodnevni život.
Ovo su najimpresivnija zdanja iz ovog perioda, koja su preživjela do danas, a nalaze se u svijetu.
Arena u Puli, Hrvatska
Najveći grad moderne Istre, Pula, nekada je bio najvažnije rimsko naselje na tom području s procijenjenom populacijom od oko 30.000 stanovnika. Najznačajnija znamenitost grada, nesumnjivo je monumentalni rimski amfiteatar – poznat kao Arena – koji je u doba svog procvata mogao primiti oko 26.000 gledaoca. Pulska arena je jedan od najbolje očuvanih amfiteatara na svijetu.
Prvo izgrađena tokom vladavine Augusta, Arena je dobila svoj konačni oblik u drugoj polovini prvog vijeka nove ere, za vrijeme cara Vespazijana. Eliptična građevina izgrađena je u potpunosti od krečnjaka iz lokalnih kamenoloma. Arena je obnovljena početkom 19. vijeka, a od 1930-ih je ponovno postala mjesto za održavanje spektakla – od pozorišnih predstava, koncerata, javnih skupova do projekcija filmova.
Maison Carré u Nimesu, Francuska
Francuski grad Nimes, dom je zadivljujućeg rimskog hrama – takozvane Maison Carrée (Kvadratna kuća). Spomenik je udžbenički primjer klasične rimske arhitekture, kako ga je opisao Vitruvije. To je takođe jedan od najbolje očuvanih rimskih hramova, sa impozantnom fasadom, raskošnim ukrasima i složenim korintskim stubovima, koji okružuju unutrašnju strukturu.
Hram je ostao u upotrebi i nakon pada Rimskog carstva, a služio je različitim funkcijama: koristio se kao dio kompleksa palate, kao konzularna kuća, crkva i muzej.
Porta Nigra, Njemačka
Najveći rimski spomenik sjeverno od Alpa, nalazi se u njemačkom gradu Trieru. Da bi zaštitio rimski grad – poznat kao Augusta Treverorum – od varvarskih osvajača, car Marko Aurelije naručio je izgradnju odbrambenog oboda sa četiri impozantne gradske kapije. Najpoznatija od njih, Porta Nigra (latinski “crna vrata”), podignuta je oko 170. godine. Dok su preostale tri gradske kapije uništene tokom srednjeg vijeka, Porta Nigra preživjela je gotovo netaknuta, jer je pretvorena u crkvu. Danas je Porta Nigra jedan od najljepših primjera rimske vojne arhitekture na svijetu.
Pont Du Gard, Francuska
Stari Rimljani bili su poznati po svom inženjerskom umijeću. Da bi opskrbili svoje rastuće gradove vodom za piće, Rimljani su morali izgraditi mrežu vodovoda. Nekoliko od tih inženjerskih remek-djela preživjelo je do danas, a Pont du Gard je najpoznatije. Smješten u južnoj Francuskoj, ovaj veličanstveni rimski vodovodni most i dalje stoji iznad rijeke Gard. Visine gotovo 49 metara, Pont du Gard je najviši od svih preživjelih rimskih akvadukata. Ujedno je i najpoznatiji.
Akvadukt u Segoviji, Španija
Još jedan dobro očuvan rimski akvadukt, nalazi se u španskom gradu Segoviji. Izgrađen oko prvog ili drugog vijeka naše ere, akvadukt Segovia je čudo od inženjerstva. Akvadukt Segovia, opskrbljivao je grad vodom do sredine 19. vijeka. Teško oštećena tokom islamske invazije u 11. vijeku, građevina je obnovljena krajem 15. vijeka.
Rimski teatar u Meridi, Španija
Od svih primjera rimske arhitekture u Španiji, najvažniji je rimski teatar Merida. Izgrađeno pod pokroviteljstvom Marcusa Agrippe oko 15. godine p.n.e, pozorište je bilo znamenitost grada Emerita Augusta, glavnog grada regije. U doba svog procvata, pozorište je moglo primiti 6 000 gledalaca, što ga je učinilo jednim od najvećih u rimskom svijetu. Nakon pada Rimskog carstva, pozorište je napušteno i postepeno prekriveno zemljom. Ostao je vidljiv samo najviši nivo tribine. Ruševine su iskopane početkom 20. vijeka, nakon čega je uslijedila opsežna restauracija.
El Djem amfiteatar, Tunis
Masivne zgrade dizajnirane za krvave gladijatorske igre, bile su središta društvenog života i izvor ponosa za velike rimske gradove. Amfiteatar u El Djemu, najvažniji je rimski spomenik u Africi. Izgrađena oko 238. godine n.e., kolosalna arena mogla je ugostiti do 35.000 gledalaca, što čini arenu El Djem najvećim amfiteatrom izvan Italije. Struktura je prestala da se koristi nakon zabrane gladijatorskih igara, krajem 5. vijeka i postepeno je propadala. Ipak, veći dio ove rimske građevine ostao je netaknut.
Rimski hram u Baalbeku, Liban
Ruševine Baalbeka, poznatog i kao Heliopolis, mjesto su nekih od najimpresivnijih preživjelih rimskih ruševina. Mjesto je dom Jupiterovog hrama, najvećeg poznatog hrama u Rimskom carstvu. U današnje vrijeme, ostali su samo određeni dijelovi ove masivne građevine. Obližnji Bahusov hram je, međutim, vrlo dobro očuvan. Tek nešto manji od kolosalnog Jupiterovog hrama, Bahusov hram postao je jedno od najslavnijih svetilišta drevnog svijeta. Iako nazvan „Mali hram“, Bahusov hram je veći od poznatog Atinskog Partenona.
Biblioteka Celsusa u Efesu, Turska
Biblioteka Celsusa, jedan je od najpoznatijih rimskih spomenika u Efesu, u današnjoj zapadnoj Turskoj. Bila je treća po veličini biblioteka u rimskom svijetu. To je bilo prikladno, jer je u rimsko doba Efes napredovao kao centar učenja i kulture. Impresivna fasada biblioteke tipičan je primjer rimske arhitekture, koja je prevladavala za vladavine cara Hadrijana. Četiri statue simbolizovale su Četiri vrline preminulog vladara: Mudrost, Znanje, Sudbinu i Inteligenciju. Kipovi na lokalitetu su kopije, dok su originali premješteni u muzej. Biblioteka je otkrivena 1904. godine, kada je fasada ponovo sastavljena, stekavši današnji izgled.
Dioklecijanova palata u Splitu, Hrvatska
Rođeni Ilir, Dioklecijan je, kao jedini rimski car koji je abdicirao, za penziju odabrao svoje rodno mjesto. Car je odlučio sagraditi svoju raskošnu palatu na istočnoj obali Jadrana, u blizini užurbane metropole Salone. Izgrađen između kasnog trećeg i početka četvrtog vijeka, prostrani kompleks palate bio je izgrađen od lokalnog mermera i krečnjaka. Palata je zamišljena kao građevina slična tvrđavi, koja sadrži carsku rezidenciju i vojni garnizon, koji je štitio bivšeg cara. Gotovo dva milenijuma nakon njegove smrti, Dioklecijanova palata i dalje stoji, kao istaknuta znamenitost i sastavni dio modernog grada Splita; jedini živi rimski spomenik na svijetu.
Izvor: thecollector.com
Ultra.ba
