Nažalost, Kupinik – poslednje prestoničko mesto gde je stolovao Zmaj Ognjeni, Vuk Grgurović Branković, gotovo je nepoznato u školskim i nacionalnim knjigama.
Pre skoro šest vekova bila je prestonički ponos. Srpska državnost se branila sa obala Save, u Sremu se gradilo u duhu hrišćanstva, u Kupinovu štitila kruna od osmanske najezde. Danas se Kupinik brani od nemara, zaborava i prirode.
„Posle pada Smedereva 1459. godine srpska kruna se seli u Kupinovo. Ovo je poslednja srednjovekovna srpska prestonica. Odavde su Brankovići vladali još čitavih 70 godina. Brankovići koji su bili veliki ktitori fruškogorskih manastira, podigli manastir Krušedol. Znači, jedna moćna dinastija nije zaslužila da 70 godina bude pod velom magle“, navodi Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika Sremska Mitrovica.
Između šipražja i nataložene zemlje kamene zidine odolevale su vekovima u savskom rukavcu. Na despotskim odajama uzrastao je šljivik, nad srpskom istorijom mahovina i šaša. Nisu štedeli truda ni stručnjaci ni meštani da Kupinik ne zaraste i u zaborav.
„Dimenzije gornjeg grada tvrdo zidane trvđave su 60 sa 60, sa četiri ugaone kule različitog oblika na uglovima i petom ulaznom kapijom. U rezidencijalnom delu boravio je vlastelin despot i elita, vojna postava, dok je u donjem gradu u podgrađu bilo civilno naselje“, objašnjava arheolog Perica Odobašić, predsednik MZ Kupinovo.
Arheolog Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica, Biljana Lučić, naglašava da je izgradnja utvrđenja bio ozbiljan građevinski poduhvat.
„Ona je rađena od opeke i kamena i svaki od ovih obimnih zidova na kojima mi danas stojimo nalazi se na drvenim šipovima koji su u stvari dali čvrstinu ovom utvrđenju“, navodi Lučićeva.
Šanac dubok tri metra okruživao je utvrđenje, a do crkve Svetog Luke na obali izgrađenoj polovinom 15. veka vodio je raskošan drveni most dug više od stotinu metara. Danas se do tvrđave na ostrvcetu u Obedskoj bari može doći samo čamcem.
Dva arheološka kampa i nadležni pokrenuli su prestoničku priču o Kupinovu. Uloženo je čest miliona dinara kako bi se započelo na zaštiti vrednog nasleđa.
„Ovo je od istorijskog značaja za opštinu Pećinci. Otkupili smo zemljište oko Kupinika jer smatramo da će ovaj lokalitet biti jedan od najznačajnijih turističkih destinacija na teritoriji opštine Pećinci“, ističe Siniša Đokić, predsednik opštine Pećinci.
Projekat zaštite i prezentacije je, kažu u Sremu, od nacionalnog interesa, a Kupinik snažan identiteski simbol. O 70 godina borbe za srpsku državnost između dva carstva se malo zna, a o 70 godina bivše zajedničke države su puni udžbenici.
