Reakcija naše kože na izlaganje suncu nekada može biti odložena, a naučnici sa Univerziteta u Tel Avivu otkrili su da se preplanulost javlja tek nakon što se ćelije kože pobrinu oko “saniranja” DNK.
U borbi sa štetnim ultraljubičastim zračenjem, naša koža razvila je dva odbrambena mehanizma, od kojih svaki deluje na drugačiji način. Jedan od njih zasniva se na “alarmiranju” ćelija i popravci DNK u ćelijama kože koje su se oštetile pod uticajem sunčevih zraka, dok je drugi zadužen za povećano lučenje melanina koji našu kožu potamnjuje prirodnim putem kako bi je zaštitio od izlaganja zračenju u budućnosti.
Odloženo crnjenje je posledica prioritizacije
Kako su pretpostavili izraelski naučnici, odloženo crnjenje prilikom sunčanja nastaje kao rezultat davanja prioriteta resursima kože, koji u svojoj osnovi imaju zadatak da u što kraćem roku “mobilišu” sve ćelije i “poprave” štetu koja je nastala kao posledica ultraljubičastog zračenja što je pre moguće. Tek kada se proces saniranja nastale štete završi i resursi oslobode, uključuje se drugi mehanizam – lučenje melanina.
Kako bi potvrdili svoju pretpostavku, naučnici su prvo izložli ljudsku kožu UVB zracima kako bi mogli da ispitaju aktivnost u ćelijama nakon sunčanja, a zatim pažljivim istraživanjem uspeli da izoluju dejstvo proteina ATM koji se “aktivirao” ubrzo nakon izlaganja. Sledeći korak bio je pokretanje proteina ATM bez izlaganja zračenju, a u ovoj fazi eksperimenta preplanulost se javila nakon nekog vremena, čak iako nije bilo “okidača” kao što je sunčevo zračenje.
ATM protein blokira lučenje melanina
Pažljivim posmatranjem reakcije ćelija kože, naučni tim ustanovio je da aktivnost proteina ATM blokira aktivaciju MITF proteina koji je odgovoran za povećanje lučenja melanina, i da se prednost daje saniranju oštećenja kože u odnosu na njenu preplanulost.
Why Does It Take a While For a Tan to Show Up? Scientists Have Finally Worked It Out https://t.co/80uVCnKVC9
— ScienceAlert (@ScienceAlert) August 19, 2023
“Mehanizam za popravku DNK u suštini poručuje svim ostalim mehanizmima u ćeliji: ‘Zaustavite sve i pustite me da radim u miru.’ Jedan sistem efikasno parališe drugi, sve dok korekcija DNK ne dostigne svoj vrhunac, što se dešava nekoliko sati nakon izlaganja UV zračenju”, navodi Karmit Levi, biohemičar i molekularni biolog sa Univerziteta u Tel Avivu.
Naučnici na korak bliži lečenju oštećenja kože izazvanih zračenjem
Ovo otkriće izraelskih naučnika u budućnosti bi moglo poslužiti odličnom odskočnom daskom za proučavanje, razumevanje, prevenciju i lečenje oštećenja kože izazvanih zračenjem. Štaviše, dalja istraživanja u ovoj oblasti naučnicima će dati mogućnost da razviju i inovativne tretmane za zaštitu kože od oštećenja, ali dugoročno doprineti i prevenciji raka.
RTbalkan.
