Bio je pionir u nekoliko ključnih automobilskih tehnologija koje se i danas koriste.
Kada govorimo o velikanima auto-industrije, odmah nam padaju na pamet imena poput Ferdinanda Poršea ili Henrija Forda. Ali, postoji jedan čovek čije su inovacije bile ključne za razvoj modernih automobila, a danas je gotovo zaboravljen – Hans Ledvinka.
Njegov rad na automobilima marke Tatra, revolucionarne inovacije poput centralnog okvira i vazdušnog hlađenja motora, kao i kontroverzni odnos sa Poršeom, oblikovali su istoriju automobilizma.
Rani život i početak karijere
Hans Ledvinka rođen je 14. februara 1878. godine u Klosterneuburgu, tada delu Austro-Ugarske (danas Austrija).
Još kao mladić pokazivao je talenat za mašinstvo, što ga je odvelo na studije tehničkih nauka. Karijeru je započeo 1897. godine kada se zaposlio u tada mladoj češkoj kompaniji Nesselsdorfer Wagenbau-Fabrik (kasnije preimenovanoj u Tatra).
Vrlo brzo je pokazao svoju genijalnost i bio ključni čovek u razvoju modela Nesselsdorf Type A, jednog od prvih automobila u srednjoj Evropi.
Tehničke inovacije koje su promenile autoindustriju
Ledvinka je bio pionir u nekoliko ključnih automobilskih tehnologija koje se i danas koriste.
- Usavršavanje centralnog okvira: Jedna od njegovih najvažnijih inovacija bilo je unapređenje centralnog okvira, koji je omogućavao izuzetnu torzijsku čvrstoću i bolju bezbednost u sudarima. Ovaj dizajn postavio je temelje za modernu samonoseću karoseriju, smanjujući težinu automobila i poboljšavajući stabilnost.
- Aerodinamični dizajn karoserije: Ledvinka je bio među prvima koji su shvatili značaj aerodinamike u automobilskoj industriji. Pod njegovim vođstvom, Tatra je 1934. godine proizvela model Tatra 77, prvi serijski automobil na svetu sa aerodinamičnom karoserijom dizajniranom uz pomoć vazdušnog tunela. Ovaj revolucionarni dizajn inspirisao je kasnije modele poput Volkswagenove Bube i Porschea 911.
- Vazdušno hlađeni motor smešten pozadi: Ledvinka je verovao u jednostavnost i pouzdanost te je razvio vazdušno hlađene motore postavljene u zadnjem delu automobila. Ovaj koncept smanjivao je potrebu za složenim sistemima hlađenja i poboljšavao raspodelu mase. Sličan princip kasnije su koristili modeli Volkswagen Buba, Chevrolet Corvair, pa čak i rani modeli Porschea 911.
Odnos sa Poršeom i kontroverze oko patenata
Jedan od najintrigantnijih aspekata Ledvinkine karijere bio je njegov odnos sa Ferdinandom Poršeom. Mnogi automobilski istoričari tvrde da je Porše crpeo inspiraciju (ili čak direktno kopirao) Ledvinkine inovacije, posebno u dizajnu Volkswagen Bube.
Tatru su već tada krasili modeli sa zadnje postavljenim vazdušno hlađenim motorima i aerodinamičnim dizajnom, pre nego što je Buba uopšte nastala. Čak je i Tatra 97 iz 1936. godine izgledala kao preteča Bube.
Zbog toga je Tatra tužila Volkswagen nakon Drugog svetskog rata i dobila spor. Iako tačan iznos odštete nije poznat, većina izvora navodi da je Volkswagen Tatri platio oko milion nemačkih maraka.
Ferdinand Porše je odbacio optužbe izjavom: “Nekad je on gledao preko mog ramena, a nekad ja preko njegovog.”
Teške godine nakon Drugog svetskog rata
Nakon dolaska komunističkog režima u Čehoslovačku, Ledvinka je optužen za saradnju sa nacistima, jer je Tatra tokom rata proizvodila vozila za nemačku vojsku. Osuđen je na šest godina zatvora.
Nakon oslobađanja 1951. godine, povukao se iz javnog života i preselio u Austriju, gde je proveo ostatak života.
Preminuo je 2. marta 1967. u Minhenu, u 89. godini života.
B92.
