Republika Srpska u ovom trenutku jedina je koja ne vrši transplantaciju koštane srži, i ova terapijska metoda, kako stvari sada stoje, još uvijek je daleko od realizacije.
“Moramo sebi priznati istinu. Uslovi kod nas su loši, mi smo smješteni na staroj hirurgiji i to je nešto što se prvo treba riješiti jer uslovi nisu podobni. Kasnimo. Sarajevo i Tuzla, ako gledamo naš region, to rade godinama unazad. Kod nas je ranije bilo govora o tome, ali nikako da se uspostavi. Kaskamo, svi veći centri u okolini to rade”, rekla je prof. dr Sandra Hotić, predsjednica Udruženja hematologa Republike Srpske.
Priča o transplantaciji koštane srži u Republici Srpskoj aktuelizovana je nedavnim apelom Banjalučanke Katarine Trivić, koja je pozvala sve ljude dobre volje da doniraju koštanu srž i pomognu njoj ili nekome kome je to potrebno. Ipak, u Republici Srpskoj ni to nije moguće, i ukoliko se i neko odluči da donira koštanu srž i bude donor, Zavod za transfuzijsku medicinu Republike Srpske ne radi HLA tipizaciju, odnosno ne može utvrditi da li ta krv potencijalnog donora odgovora bolesniku.
“Kod nas se ne može ni HLA tipizacija uraditi. Mi smo, ako imamo nekog pacijenta sa dijagnozom pa se jave brat ili prijatelj ili bi ko, na HLA tipizaciju slali u Zavod za transfuziju krvi Srbije. Mi kaskamo, šaljemo sve u Srbiju”, istakla je Hotićeva.
Kada je riječ o regionu, Srbija, Hrvatska, Slovenija i većina zemalja u ovom dijelu svijeta ima registre dobrovoljnih davalaca koštane srži i članice su Svjetskog registra dobrovoljnih davalaca koštane srži. Recimo, u Svjetskom registru trenutno je više od 41 milion potencijalnih davalaca matičnih ćelija. Samo u Hrvatski registar upisano je 63.209 potencijalnih davalaca, od kojih je 62.341 HLA tipizovanih uzoraka.
Od 2009. godine, kada je provedena prva neposredna transplantacija iz Hrvatskog registra, do danas je provedeno 167 transplantacija iz Hrvatskog registra i to za 121 oboljelu osobu iz Hrvatske i 46 oboljelih iz inostranstva.
“Prije nekih desetak godina rečeno je, evo, biće, maltene prekosutra, pa ništa. Mi smo voljni, imamo želju i volju, ali ne odlučujemo o tome. Treba stvoriti prvo uslove za pacijente. Mora nam to svima biti cilj, nama hematolozima, direktorima, Kliničkom centru, Ministarstvu zdravlja, svima”, istakla je Hotićeva.
U Zavodu za transfuzijsku medicinu Republike Srpske juče nisu bili raspoloženi da razgovaraju na ovu temu, već su nas uputili na Ministarstvo zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske, u kojem su nam ipak rekli da je uzimanje matičnih ćelija iz koštane srži, pored ostalih, upravo nadležnost Zavoda za transfuzijsku medicinu Republike Srpske kao i vođenje registra dobrovoljnih davalaca koštane srži.
“Što se tiče pružanja usluge transplantacije koštane srži u zdravstvenoj ustanovi tercijarnog nivoa, ne postoji nikakva legislativna prepreka, odnosno ista je regulisana Zakonom o transplantaciji ljudskih tkiva i ćelija, Zakonom o zdravstvenoj zaštiti i Zakonom o transfuzijskoj djelatnosti. Međutim, treba uzeti u ozbir to da je riječ o vrlo složenoj, visokospecificiranoj terapijskoj metodi koja zahtijeva adekvatan prostor, kvalitetnu opremu i visoko edukovan kadar u oblasti transplantacije ljudskih tkiva i ćelija, za što je potrebno planiranje i priprema, ali i promocija, te edukacija javnosti, odnosno stanovništva u vezi sa darivanjem matičnih ćelija, odnosno koštane srži”, rekli su nam u Ministarstvu zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.
