Članak pod naslovom “Evropska unija počela da uklanja mjere protiv Srpske?”, objavljen na naslovnoj stranici “Nezavisnih novina” u petak, 13. oktobra, sadrži nepreciznosti kojih se ovom prilikom želimo dotaći.
U članku se navodi da postoje “mjere” koje je EU preduzela protiv Republike Srpske, ali te navodne mjere nigdje nisu precizirane u članku.
Jedina mjera koju je EU do danas preduzela u odgovoru na političku krizu koju je pokrenulo rukovodstvo Republike Srpske jeste obustava finansiranja dva projekta duž koridora 5c u Republici Srpskoj u vrijednosti od 600 miliona evra -dionice auto-puta između petlji Johovac i Vukoslavlje kao i željezničke trase Šamac – Doboj – Rječica.
U članku se apsolutno ne spominje ova mjera. Međutim, članak spominje dionicu Rudanka – Putnikovo Brdo u Republici Srpskoj, koja nikada nije bila predmetom mjera EU.
Željeli bismo da razjasnimo nekoliko stvari. Prije svega, Republika Srpska ne podliježe nikakvim mjerama ili tzv. mekim sankcijama Evropske unije, s izuzetkom već spomenute obustave finansiranja dva projekta duž koridora 5c u Republici Srpskoj. Uslovi za ukidanje ove suspenzije još uvijek nisu ispunjeni, niti postoje skoriji planovi za deblokadu ovih projekata.
Štaviše, razlog za činjenicu da projekti na području Republike Srpske nisu dobili finansijska sredstva u nedavnom krugu dodjele sredstava iz Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF) u junu 2023. je što projekti dostavljeni na razmatranje nisu imali dovoljan stepen zrelosti, kako je i pojašnjeno ubrzo nakon donošenja odluke. U slučaju da Republika Srpska dostavi projekte zadovoljavajućeg stepena zrelosti za naredni krug dodjele sredstava iz WBIF-a, isti će biti predmetom objektivnog razmatranja.
Tu je i cijeli niz grantova i isplata EU koji su blokirani, bilo kao rezultat internih neslaganja unutar bh. institucija ili usljed pravnih prepreka koje nisu rezultat odluka EU institucija. Netačno bi bilo zaključiti da je deblokada grantova bh. institucija znak da EU namjerava ukinuti svoje mjere “izvan očiju javnosti” (kako se navodi u članku). Projekti vrijedni 600 miliona evra i dalje su blokirani, dok tzv. meke sankcije koje bi se sada ukidale nikada nisu ni postojale.
Na kraju, podsjećamo, a kako je navedeno i u članku, da su Evropskoj uniji i dalje na raspolaganju instrumenti kao odgovor na postupanja koja ozbiljno ugrožavaju sigurnosnu situaciju u zemlji ili podrivaju Dejtonsko-pariski mirovni sporazum. Za sada, EU ostaje fokusirana na to da politički lideri ispune obećanja u vezi sa evropskim integracijama za dobrobit građana Bosne i Hercegovine. Trenutno je u evropskim institucijama i državama članicama EU prisutan istorijski zamah za proširenje. Ohrabrujemo lidere u BiH da iskoriste ovu priliku. Posebno se rukovodstvo RS poziva da prestane sa retrogradnim inicijativama i neustavnim radnjama koje podrivaju evropski put.
Autor je portparol Delegacije Evropske unije i Kancelarije specijalnog predstavnika Evropske unije u Bosni i Hercegovini.
