Ne postoji oporavak nakon moždane smrti, to je definitivna smrt i utvrđuje se jasnim medicinskim protokolima. U okviru tih protokola isključuju se druga stanja koja mogu da dovedu do privremenog gubitka funkcije mozga.
U opštoj javnosti najčešća dilema na ovu temu je – koja je razlika između moždane smrti, kome i kliničke smrti, a na to pitanje je za “Blic zdravlje” odgovorio doktor Nikola Gogić, specijalista anestezije intenzivne nege i terapije bola, šef intenzivne nege i koordinator za transplantaciju organa Zdravstvenog centra u Surdulici.
“Ljudi iz kome mogu da se probude, ali iz moždane smrti ne. Moždana smrt je kraj života. U našoj zemlji je zakonom ovo stanje definisano pravilnikom o utvrđivanju moždane smrti”, objašnjava dr Gogić.
Kako kaže, stanje moždane smrti utvrđuje se na osnovu devet harvardskih kriterijuma, kao i na osnovu tri kriterijuma za potvrđivanje smrti i to su:
- EEG
- Dopler sonografije krvnih sudova mozga
- Registracija evociranih potencijala moždanog stabla
“Kad su ispunjeni svi ovi kriterijumi, to označava kraj ljudskog života”, ukazuje dr Gogić.
Koma i klinička smrt ne znače i kraj života
Kako objašnjava sagovornik “Blic zdravlja”, koma je sasvim različito stanje iz kojeg je moguć povratak u stanje u kojem mozak nije izgubio sve funkcije.
“Pojedinim pacijentima u komi neophodni su aparati za veštačko disanje, ali oni imaju određen nivo moždane aktivnosti koja se može izmeriti”, objašnjava dr Gogić.
Prema njegovim rečima, klinička smrt (engl. near-death experience ili skraćeno NDE) predstavlja reverzibilni prestanak respiracije, cirkulacije i moždane aktivnosti.
“Brzom lekarskom intervencijom, odgovarajućom kardiopulmonalnom reanimacijom moguće je ponovo uspostaviti vitalne funkcije i omogućiti normalan nastavak života. To stanje ne predstavlja kortikalnu smrt, jer je moguće preživljavanje, i može trajati dugi niz godina, te se u zakonskom smislu i ne smatra moždanom smrću”, naglašava dr Gogić i dodaje:
“Period trajanja ovog stanja do terminalne smrti, sa izuzetkom retkih slučajeva, u proseku traje ne više od 3-4 minuta, maksimalno 5-6 minuta (sa početnom niskom ili normalnom telesnom temperaturom) i nesigurnim znacima smrti.”
Stanja koja mogu da maskiraju pravu kliničku sliku pacijenta
Dakle, kada nastupi moždana smrt, nema nade za vraćanje u život. Ipak, u javnosti se često postavljaju pitanja, poput: u kojoj meri su moguće greške u konačnoj dijagnozi, kako se isključuju druga stanja koja mogu da dovedu do privremenog gubitka funkcije mozga…
“Savremena medicina ne dozvoljava bilo kakve greške u utvrđivanju moždane smrti. Protokoli su jasni i moraju da se poštuju, isključuju se sva stanja koja mogu maskirati pravu kliničku sliku pacijenta. Moždana smrt se nikada ne dokazuje u:
- komi nepoznatog porekla
- komi metaboličkog porekla
- intoksikaciji
- hipotermiji (hipotermija može da snizi temperaturu tela i na 27 stepeni)
“To stanja koja mogu dovesti mozak u stanje privremenog gubitka funkcija. Moždana smrt se dokazuje samo onda kada je jasno i sa sigurnošću vidljivo oštećenje mozga koje se lako i jasno može dokumentovati, tako da i laiku bude jasno o čemu se radi. Druga stanja koja mogu da dovedu do privremenog gubitka funkcije mozga isključujemo gore navedenim instrumentalnim testovima i kliničkim pokazateljima”, zaključuje za “Blic zdravlje” dr Nikola Gogić.
Razumevanje pojma moždane smrti u široj javnosti je od izuzetnog značaja, jer je moždana smrt preduslov za doniranje organa. Naime, organi moždano mrtvih osoba, uz podršku aparata, mogu kratko vreme ostati u funkciji. Oni tada mogu biti presađeni drugom pacijentu i time mu direktno spasiti ili produžiti život.
