Aleksander Stub, bivši premijer, postao je novi predsjednik Finske, nakon što je u drugom krugu izbora, koji su održani u nedjelju, pobijedio bivšeg šefa diplomatije Peku Havista u neizvjesnoj trci između dva iskusna političara.
Da je izborna trka bila nezivjesna potvrđuju i rezultati. Naime, kako prenosi finski javni servis Yle, Stub je osvojio 51,6 odsto glasova, dok je Havistu pripalo 48,4 odsto.
Inače, prvi krug izbora održan je 28. januara, a tada je Stub bio pozicioniran kao prvi, dok je Havisto bio drugi. Razlog za održavanje drugog kruga predsjedničkih izbora je taj što nijedan od kandidata nije prešao 50 odsto glasova.
Inicijalni podaci su pokazali izlaznost od 70,7 odsto, što je manje od prvog kruga, u kojem je iznosila 75 odsto.
Havisto je priznao poraz nakon što je projekcija finskog javnog emitera YLE prognozirala pobjedu za Stuba. On je stisnuo ruku Stubu i čestitao mu u gradskoj vijećnici u Helsinkiju, gdje su kandidati i mediji gledali rezultate dok stižu.
Stub sada dolazi na mjesto izuzetno popularnog predsjednika Saulija Ninista koji nije imao pravo na reizbor i čiji šestogodišnji mandat ističe u martu. Nakon što je proglasio pobjedu rekao je da će mu biti čast da obavlja predsjedničku funkciju, prenosi “Guardian”.
“Ovaj zadatak je veći od čovjeka”, poručio je on.
Predsednički izbori u Finskoj bili su prvi od ulaska ove zemlje u NATO. Finska godinama nije željela da se priključi tom savezu nastojeći da umiri tenzije između Rusije i NATO, ali Finci su promijenili mišljenje nakon početka rata u Ukrajini u februaru 2022. godine i ova nordijska zemlja se u aprilu prošle godine pridružila NATO.
Finska sa Rusijom ima 1.340 kilometara dugu granicu, pa se njeno članstvo u Alijansi definiše kao jedno od najznačajnijih trenutaka u novijoj istoriji NATO-a, pisao je tada BBC.
Za razliku od većine evropskih zemalja, predsjednik Finske ima izvršnu vlast u formulisanju spoljne i bezbjednosne politike zajedno sa vladom, posebno kada su u pitanju zemlje van Evropske unije kao što su SAD, Rusija i Kina.
Šef države takođe komanduje vojskom, što je posebno važno u trenutnom bezbjednosnom okruženju u Evropi i promijenjenoj geopolitičkoj situaciji Finske, prenosi Euronews.
Međunarodna bezbjednost i odbrana su bili visoki prioritet za finske glasače usred optužbi da Moskva podstiče “hibridnu operaciju” na zajedničkoj granici Rusije i Finske, što je dovelo do toga da Finska privremeno zatvori granicu u cjelini.
Stub je opisao spoljnu politiku i bezbjednost kao egzistencijalna pitanja za ovu zemlju. On je za “Guardian”, tokom svoje kampanje, to i naglasio: “Za Finsku je spoljna politika ujedno i bezbjednosna, ali i egzistencijalna”.
Novoizabrani predsjednik Finske izjavio je danas da njegova zemlja treba da ostane mirna i da se fokusira na članstvo u NATO-u uprkos nedavnim komentarima bivšeg predsjednika SAD Donalda Trampa o tom vojnom savezu.
“Izborne kampanje u SAD se veoma razlikuju od finskih izbora, a retorika koja se koristi je dosta jača… Mislim da je u ovoj fazi najbolje da ostanemo smireni i da se fokusiramo na izgradnju našeg članstva u NATO-u”, rekao je Stub na konferenciji za novinare, prenio je Reuters.
Stub je iz konzervativne Partije nacionalne koalicije i već se kotirao kao favorit na izborima, pošto je u prvom krugu 28. januara završio na prvom mjestu sa 27,2 odsto glasova.
Rođen je u Helsinkiju i bio je član Evropskog parlamenta, član finskog parlamenta i premijer između 2014. i 2015. godine, kao i ministar, piše “Guardian”.
Van politike radio je kao potpredsjednik Evropske investicione banke i kao profesor na Univerzitetu EU u Firenci. Ima dvoje odrasle djece sa svojom suprugom koja je po struci advokatica.
On je proevropski lider koji je za ravnopravnost u braku i priznati internacionalista, piše Euronews.
Tečno govori finski, švedski, engleski, francuski i njemački jezik. Kao zagriženi sportista otišao je na univerzitet u Americi sa stipendijom za golf.
Stub je izjavljivao da želi da bude predsjednik koji može da ujedini zemlju. Jedna nedavna finska studija pokazala je da 40 odsto Stubovih pristalica ne bi glasalo za njegovog rivala Havista zato što je gej muškarac, dok je druga anketa otkrila da je 30 odsto finskih glasača reklo da uzima u obzir seksualnost kandidata prilikom glasanja. To je mnogo ujedinjavanja koje treba uraditi, a sam novi predsjednik je na ujedinjenju i insistirao.
Euronews piše da Stub nikada nije bio stidljiv u korišćenju društvenih mreža i da je poznat po tome da voli selfije, naročito sa poznatima.
“Za mene su društveni mediji oduvijek bili spontani kanal komunikacije. Ja upravljam svojim nalogom. Shvatam rizike”, napisao je Stub tada na društvenoj mreži X.
On je takođe rekao i da je bolje koristiti društvene medije za komunikaciju, uprkos rizicima, nego uopšte ne komunicirati sa ljudima.
Takođe, šale koje kruže među novinarima iz Helsinkija je “da je najopasnije mjesto u Finskoj ono između Aleksa Stuba i televizijske kamere”.
Nezavisne.com
