Pokretanje postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa predstavlja isključivo zloupotrebu ovog ustavnog instituta.
Ovo se, između ostalog, navodi u odgovorima Odbora za ustavna pitanja Republike Srpske Ustavnom sudu Republike Srpske kada je riječ o zaštiti vitalnog nacionalnog interesa u vezi sa Zakonom o referendumu i građanskoj inicijativi i Izbornog zakona Republike Srpske.
“Očito je da se zahtjev Kluba delegata iz reda bošnjačkog naroda odnosi na eventualnu ocjenu ustavnosti osporenih akata, te da je u istom u velikoj mjeri nezadovoljstvo zakonskim rješenjem, što ne može biti predmet odlučivanja u postupku pred Vijećem za zaštitu vitalnog interesa. Stoga, ovakvim se zahtjevom samo zloupotrebljava ustavni institut zaštite vitalnog nacionalnog interesa konstitutivnih naroda i to postaje praksa koja se kontinuirano ponavlja, često postavljajući zahtjev za pitanja koja nemaju takav značaj”, navodi se, između ostalog, u odgovoru koji će Odbor za ustavna pitanja Republike Srpske razmatrati danas.
Podsjećanja radi, Zakon o referendumu i građanskoj inicijativi i Izborni zakon Republike Srpske usvojeni su na 13. posebnoj sjednici Narodne skupštine Republike Srpske održanoj 19. aprila 2024. godine.
Već tada je bilo jasno da će Klub Bošnjaka u Vijeću naroda pokrenuti pitanje zaštite vitalnog nacionalnog interesa, što su na kraju i uradili i o svemu će konačnu riječ dati Ustavni sud Republike Srpske.
“Klub delegata iz reda bošnjačkog naroda se postavlja u poziciju svojevrsnog zaštitnika interesa Bosne i Hercegovine. Nedopustivo je, dakle, da se iko, u ovom slučaju klub delegata u Vijeću naroda Republike Srpske, legitimiše kao taj koji permanentno strepi nad suverenošću, integracijama, teritorijalnim integritetom i uopšte državnim atributima Bosne i Hercegovine, štiteći je, navodno, od namjera njenih konstitutivnih naroda i ostalih građana”, piše u odgovorima.
Što se tiče Zakona o referendumu i građanskoj inicijativi, Klub Bošnjaka u obrazloženju Odluke o pokretanju postupka zaštite vitalnog nacionalnog interesa navodi da taj zakon čini direktnu povredu identiteta bošnjačkog konstitutivnog naroda “jer Bošnjaci kao konstitutivan narod svoj identitet vezuju za državu Bosnu i Hercegovinu”.
Slično je i kada je u pitanju Izborni zakon Republike Srpske. Bošnjaci su naveli da se tim zakonom negira Bosna i Hercegovina, a čime se negira i identitet bošnjačkog naroda.
U obrazloženju zahtjeva za zaštitu vitalnog interesa navedeno je i da bošnjački narod “neće moći ostvariti pravo da bude zastupljen u sastavu organa za sprovođenje izbora”.
“Jedina namjera zakonodavca jeste stvaranje pozitivne podloge za propisivanje predmetne materije kroz potrebu unapređenja izbornog procesa, te jačanja povjerenja građana u izborni proces u Republici Srpskoj. Posebno ističemo da se zakon u cjelini, kao i pojedine osporavane odredbe, odnosi i primjenjuje jednako na sve adresate u istim situacijama, anacionalan je i ne može biti riječi o tome da ikoga dovodi u diskriminirajući položaj”, navodi se u odgovoru koji bi trebalo da bude utvrđen na današnjoj sjednici Odbora za ustavna pitanja Narodne skupštine Republike Srpske.
