Čarobni ples dronova iznad Šorama na Long Ajlendu drugog vikenda jula u čast Nikole Tesle definitivno je označio još jedan vaskrs života jedine preostale originalne naučne laboratorije u svijetu koja je ostala iza srpskog genija.
Ujedno, spektakl koji je okupio hiljade Amerikanaca bio je velika pobjeda entuzijazma Marka Alesija i saradnika iz Teslinog naučnog centra Vordenklif koji su prije samo devet mjeseci “čupali kosu” kada je vatrena stihija zahvatila objekat, novembra 2023.
Istraga o požaru još nije završena i ne može se govoriti o uzrocima, ali od 10. jula i Teslinog rođendana, posjetioci ponovo mogu da dođu, vide i nauče mnogo o radu genija.
Mark Alesi je čovjek sa misijom. Okupio je poštovaoce rada srpskog naučnika iz 108 zemalja i zajedno su krenuli u još jednu obnovu Centra. U Beograd će doći u septembru ili oktobru, a dotle, kako se nada, šteta od stihije koja umalo nije progutala Teslino nasljeđe biće dodatno sanirana. Ovaj čovjek ne sumnja da će čuveni toranj na Long Ajlendu koji je uništen 1919. biti vraćen na ovo mjesto po originalnom projektu i podsjeća da je toranj “čuda pravio” samo jednom, 1903. stvarajući jake svjetlosne i zvučne efekte iza čega su ostale mnogobrojne spekulacije o njegovoj namjeni i mogućnostima.
„ Originalni toranj bio je visok 60 metara, a pod zemljom je imao još 36. Koliko je za nauku onog doba bila značajna jedna ovakva laboratorija i koliko se od nje mnogo očekivalo svjedoči podatak da ga je finansirao lično J. P. Morgan, a projektovao Stanford Vajt, arhitekta koji je osmislio i čuvenu dvoranu Medison skver garden koja je i danas simbol Njujorka“, govori za “Novosti” Alesi, dodajući da je misija “njegovog” a Teslinog naučnog centra Vordenklif da o nauci slavnog Srbina svjedoči kroz manje poznate naučne činjenice o zaostavštini Tesle.
„O Tesli u kućnom okruženju malo se zna. Volio je da pliva u okeanu, a na plažu je silazio iz zadnjeg dijela dvorišta. Na toj obali testirao je sopstveni izum – čamac na daljinsko, bežični, upravljanje. Iako je “čamac na daljinski” osmislio još 1898. i predstavio ga baš u Medison skver gardenu, na tom patentu “US 613809” radio je punom parom i ispod moćnog tornja s početka 20. vijeka“, otkriva Alesi.
U bivšoj kući Nikole Tesle danas živi američki par, Barbara Dadino i njen suprug Daniel Birn, poštovaoci nasljeđa velikana. Barbara je napisala knjigu o “Tesli u kućnim papučama” i vjerovatno ćemo je čitati na srpskom poslije beogradskog Sajma knjiga.
„Mi spremamo veliku izložbu o programiranju kroz koju bi i naučni svijet mogao da se informiše o djelu Tesle. Dodajemo naučnike i stručnjake sa svih meridijana kako u oblastima tehnologija, tako i onima koji se bave istorijom nauke. Tesla je bio nevjerovatan čovjek i pronalazač koji je promijenio živote svih ljudi na planeti i želimo samo da mu odamo istinsku počast i da što je tačnije moguće ispričamo priču o njegovim dostignućima bez dezinformacija“, navodi Alesi.
A u samom Šoramu, ostrvskom gradiću nadomak slavnog Menhetna, mnogo očekuju od Tesline naučne akademije. Projekat restauracije je koštao 20 miliona dolara a zbog inflacije i požara cijena je sada 24. Obezbijeđeno je 14 miliona dolara što garantuje da radovi neće stati. Još 10, kako se nada Alesi, ne bi trebalo da budu problem.
„Ilon Mask je 2013. dao prvi veliki milion, a poslije požara pomogli su Itan Houk, Kajli Meklahlan, reditelj Majkl Almereida…“, kaže Alesi.
Mark Alesi kaže da je čuo za priznanje “Planetarni Tesla” i za ambicioznu ideju koja ide iz Beograda da velikani današnjice dobijaju nagradu koja nosi ovo ime
„Ideje su najvažnije i čisto srce i namera ljudi koji stoje iza toga. U Beogradu ćemo razmijeniti ideje, a u ljude sa Beogradskog i Novosadskog univerziteta ne sumnjam“.
Ovaj Amerikanac opisuje Teslin svet u nastajanju na Long Ajlendu kao mjesto na kome se nauka susreće sa istraživanjem, a inovacije ne poznaju granice!
Trebalo da bude Radio siti
U kući Nikole Tesle Barbara Dadino i Daniel Birna žive već 10 godina i u njoj tragaju za “izgubljenom istorijom” Tesle u Vordenklifu. U knjizi Dadino otkriva da je Tesla 1901. kupio 200 hektara zemlje na kojoj je zajedno sa investitorima zamislio novi, lijepi grad, koji je srpski naučnik planirao da nazove Radio siti.
Tesla je htio da Vordenklif bude stalni centar njegovih operacija i glavni grad svjetskog sistema bežične komunikacije.
Nažalost, Teslina sredstva su presušila, Vordenklif postaje gradić Šoram 1906. dok je toranj srušen i pretvoren u staro gvožđe 1919. dok je laboratorija nešto kasnije zaplijenjena.
Jedini dom koji je naš naučnik imao u Americi je na Long Ajlendu. Tu je i jedina kuća u kojoj je živio od 1902. do 1904. kada je zbog novog velikog sna napustio Njujork gdje je živio u hotelima.
Prava karnevalska atmosfera
Kada su dronovi specijalno programirani u čast rođendana velikana počeli ples nad Long Ajlendom, spektakl se video i sa Menhetna.
„Svi su pitali šta se događa i mogli su da čuju čije se rođenje proslavlja“, navodi Alesi. „Bitnije je što su došle hiljade ljudi, a i od toga je važnija atmosfera, karnevalska, slavljenička, i puna poštovanja za malog čovjeka. To je ono što je Tesla radio cijelog života“, veli Alesi.
Nezavisne.com
