Izvoz podupire otprilike jedno od četiri radna mesta, a više od dve trećine automobila proizvedenih u Nemačkoj ide u izvoz.
Nemacki proizvođač automobila Audi je u novembru izvestio o padu operativne dobiti od 91 posto u trećem kvartalu prošle godine, najavljujući otpuštanje hiljada radnika u Nemačkoj. Biznis Audija u Kini do septembra se smanjio za četvrtinu. Kini je od ključne važnosti za nemačku automobilsku industriju jer na nju otpada veliki deo prodaje i još veći deo dobiti.
Usmeravanje privrednog rasta u Kini i sve veća lokalna konkurencija kineskih proizvođača potkopali su nemačku industriju u celini, tumači američki WSJ.
Porast cena energenata
U kombinaciji sa porastom cena energenata zbog rata u Ukrajini i pretnjom Donalda Trampa uvođenjem carina, prognoze za treću ekonomsku silu sveta su sumorne. Nemačka je drugu godinu zaredom završila u blagoj recesiji, sa padom od 0,2 posto prošle godine, nakon pada od 0,3 posto u 2023. godini.
Za ovu godinu, kako piše Spiegel, Bundesbank je već smanjio svoju prognozu i očekuje minimalni rast od 0,2 posto. Nakon niza godina privrednog rasta i velike potražnje za radnom snagom, velike nemačke kompanije su počele da najavljuju otkaze, a sindikati traže od vlade sporazum o očuvanju radnih mesta pred izbore. Podaci još uvek nisu alarmantni, ali zabrinjava nedostatak perspektive: nezaposlenost je, prema podacima nemačkog statističkog zavoda, u novembru 2024. bila 3,4 posto, dok je u Sjedinjenim Američkim Državama 4,2 posto.
Američki analitičari su veoma zabrinuti za zdravlje nemačke privrede, dok nemački izvoz u SAD beleži rekordne nivoe, a američki izvoznički deficit je toliki da predsednik Donald Tramp preti novim uvođenjem carina.
Nemačka najviše izvozi upravo u SAD i Kinu. U 2023. godini gotovo deset posto nemačkog izvoza otišlo je u SAD, što je najviše u poslednjih 20 godina, objavio je DW pred američke izbore. Kancelarija nemačke statistike Destatis objavila je podatke prema kojima je Nemačka 2023. godine izvezla robu u vrednosti od 157,9 milijardi evra (171,8 milijardi dolara) u SAD. SAD je važno tržište za nemačke farmaceutske proizvode, mašine i automobile. Amerika je, pak, u Nemačku uspela izvesti upola manje robe, u vrednosti od 94,7 milijardi evra.
Od većih partnera, Nemačka je upravo sa SAD-om imala najveći trgovinski suficit još od 2017. godine. S obzirom na sve to, izbor Donalda Trampa za predsednika SAD-a označava najveću pretnju nemačkoj privredi. Tramp je u kampanji najavljivao uvođenje carina za svu uvoznu robu od 10 do 20 posto, a sa Kinom čak 60 posto. Minhenski Ifo institut za ekonomska istraživanja i EconPol Europe upozorili su da bi s Trampom u Beloj kući nemački izvoz u SAD mogao da padne za gotovo 15 posto.
Izvoz podržava otprilike jedno od četiri radna mesta. Više od dve trećine automobila proizvedenih u Nemačkoj ide na izvoz. Od sredine 1990-ih godina udeo izvoza u nemačkom BDP-u se udvostručio na 43 posto, što je četiri puta više nego u SAD-u i dvostruko više nego u Kini. WSJ piše da se nemačka prerađivačka industrija, treća po veličini na svetu, kontinuirano smanjuje već sedam godina. Industrijska proizvodnja pala je za 15 posto od 2018. godine, a broj zaposlenih u proizvodnom sektoru smanjen je za 3 posto. Proizvođači u metalnoj i elektroindustriji mogli bi otpustiti čak 300.000 radnika u narednih pet godina, kaže za WSJ Stefan Wolf, predsednik lobističke grupe za taj sektor. Više od 300 milijardi evra investicijskog kapitala iscurilo je iz Nemačke od 2021. godine, prenosi WSJ.
Izvoz ima ključnu ulogu
Sa relativno niskim platama radnika, Nemačka je od 2003. do 2008. godine postala najveći izvoznik na svetu, ispred SAD-a i Kine. Neki ekonomisti tvrde da je trenutna kriza gora jer dovodi u pitanje same temelje nemačkog modela koji se oslanja na izvoz. U prethodnoj kriznoj situaciji kineska privreda rasla je deset ili više posto godišnje. Danas raste dvostruko sporije, a Svetska trgovinska organizacija (WTO) upozorava na stagnaciju međunarodne trgovine. Bez brzorastućih uvoznih tržišta, nemački izvoznički model je mrtav, tvrdi Jacob Kirkegaard iz Vašingtonskog Instituta za međunarodnu ekonomiju Peterson.
Zemlja sa 83 miliona stanovnika postala je treća najveća svetska ekonomija izvozom inženjerskih proizvoda: automobila, robota, vozova, industrijskih mašina. Problem je što Nemačka nema plan B, a s Trampom su na pomolu američko-kineski trgovinski rat i dalje smanjenje međunarodne trgovine.
Sve do nedavno pad od 0,2 posto BDP-a na godišnjem nivou Nemačka nije doživela u svakodnevnom životu, a najveći problemi su im, kao i drugde, porast cena energije i rekordno visoki troškovi stanovanja. Međutim, od jeseni, kako su automobilski koncerni počeli da najavljuju otpuštanja, kriza počinje da opterećuje birače pred prevremene izbore za Bundestag 23. februara.
Odlazeća vlada kancelara Olafa Šolza je najnepopularnija od Drugog svetskog rata, a svaki peti zaposleni boji se za svoje radno mesto, prenosi ARD. Čak trećina Nemaca (35 posto) smatra da će ova godina biti gora od prethodne, a samo 15 posto veruje da će biti bolja.
