Astronomi su otkrili zapanjujući nebeski objekat koji emituje jake bljeskove radijskih talasa i rendgenskog zračenja, svaki u trajanju od oko dve minute, i to na svakih 44 minuta, objavio je CNN.
Ovo otkriće predstavlja veliki iskorak u istraživanju jer bi moglo ukazivati na novu klasu kosmičkih tela – takozvane radijske tranzijente s dugim periodom ponavljanja (LPT).
Prvi takav objekat otkriven je tek 2022. godine, a do danas ih je primećeno manje od deset. Ovaj novi primerak nosi oznaku ASKAP J1832–0911 i nalazi se na oko 15.000 svetlosnih godina od Zemlje, unutar naše galaksije.
“Još uvek ne znamo šta su tačno ti objekti ni kako proizvode ovako neobične signale”, rekao je dr Endi Vang, docent sa Instituta za radioastronomiju u Australiji i glavni autor studije objavljene u časopisu Nature.
Rendgensko zračenje ukazuje na neobično jake izvore energije
Objekat ASKAP J1832–0911 detektovan je pomoću australijskog teleskopa ASKAP, a rendgenski bljesak je slučajno zabeležen i NASA-inim teleskopom Chandra, što dodatno intrigira astronome.
“Ako ovi objekti zaista mogu da emituju rendgenske zrake, to znači da su energetski mnogo snažniji nego što smo do sada mislili”, kaže Vang.
Rendgensko zračenje obično dolazi iz ekstremno vrućih i turbulentnih područja u svemiru, što sugeriše da se u ovom slučaju događa nešto dramatično i nepoznato.
“Ovo je potpuno drugačije od svega što smo do sada videli”
Iako su neki naučnici pretpostavljali da bi ASKAP J1832–0911 mogao biti magnetar (vrsta neutronske zvezde s ekstremnim magnetnim poljem) ili beli patuljak u binarnom sistemu, nijedna hipoteza ne objašnjava intenzitet i neobičan ritam zračenja koje ovaj objekt emituje.
“Postojeće teorije ne mogu u potpunosti da objasne šta posmatramo. Moguće je da je reč o potpuno novoj fizici”, navodi Vang.
Za razliku od poznatih pulsara, koji emituju pulseve u trajanju od milisekundi do nekoliko sekundi, ASKAP J1832–0911 pulsira tačno svakih 44 minuta – i u radijskom i u rendgenskom spektru.
Slučajno otkriće – ali možda i samo vrh ledenog brega
Signal je prvi put zabeležen u decembru 2023, a u februaru 2024. objekt je emitovao izuzetno jake pulseve koje su primetili naučnici širom sveta. Samo manje od 30 poznatih objekata u svemiru do sada je emitovalo toliko snažno radijsko zračenje, navodi Vang.
Veliki značaj u potvrđivanju ovog otkrića imao je instrument CRACO, koji je posebno dizajniran za brzo otkrivanje kratkotrajnih i retkih signala. Zahvaljujući CRACO-u, utvrđeno je da se radijski i rendgenski signali redovno ponavljaju.
“To je kao da pregledate celu plažu svake minute tražeći novčić od pet centi”, slikovito je opisao dr Kit Banister, astronom iz australijske naučne organizacije CSIRO.
Novi pravac u razumevanju svemira
U prethodnim istraživanjima slični signali su povezani sa belim patuljkom koji kruži oko crvenog patuljka, ali kod ASKAP J1832–0911 nisu primećeni odgovarajući infracrveni ili vidljivi signali. Ovo dodatno otežava određivanje prave prirode objekta.
“Priroda ovog izvora smešta se između najekstremnijih magnetara i belih patuljaka”, istakao je astrofizičar Čarli Kilpatrik.
Buduća posmatranja, posebno u rendgenskom spektru, mogla bi pomoći da se preciznije odredi temperatura, veličina i izvor emisije ovog objekta.
“Otkrivanje jednog ovakvog objekta sugeriše da ih možda ima mnogo više”, kaže astrofizičarka dr Nanda Rea.
“Privremena emisija rendgenskih zraka otvara potpuno nove uvide u njihovu tajanstvenu prirodu.”
ASKAP J1832–0911 možda je samo početak u otkrivanju čitave populacije nepoznatih nebeskih objekata koji, tiho i u pravilnim razmacima, pulsiraju iz dubina svemira.
Foto: Shutterstock/Elena11
Izvor: B92
