Kina, kao “najveća pretnja” međunarodnom poretku u kojem dominiraju SAD i njeni vojnopolitički saveznici, već godinama na najrazličitije načine opseda medije Zapada i s njim politički svrstanih zemalja Azije. Poslednja u nizu alarmantnih priča o opasnosti koju navodno predstavlja Kina je ona o tome kako Peking nastoji da u Južnoj Americi izgradi mrežu stanica za praćenje satelita koja može biti upotrebljena u vojne svrhe.
Istočnoazijski mediji specijalizovani za međunarodne odnose (i geopolitički svrstani sa SAD) proteklih dana su pisali o rastu kineskog uticaja na Zapadnoj hemisferi, delu sveta u kojem tradicionalno geopolitički i ekonomski dominira SAD, s fokusom na saradnju Pekinga i država Latinske Amerike u istraživanju Svemira.
SAD i njene saveznike u Aziji, naime, brine to što kineske radarske i komunikacione stanice u Južnoj Americi namenjene praćenju i navođenju satelita i svemirskih letelica poput sondi mogu biti iskorišćene u vojne svrhe – za prisluškivanje američkih komunikacija, ometanje vojnih i civilnih satelita SAD, pa i za usmeravanje kliznih hipersoničnih vozila, koje predstavljaju raketno naoružanje najnovije generacije, sposobno da nosi nuklearne bojeve glave.
Svestrana saradnja
U septembru prošle godine, prilikom posete venecuelanskog predsednika Nikolasa Madura Pekingu dogovoreno je da će, u sklopu novopostignutog sporazuma o naučnoj, tehnološkoj i industrijskoj saradnji, astronauti iz te južnoameričke zemlje koju već dugo muče sankcije Zapada učestvovati u radu istraživačke stanice na Mesecu koju Kinezi planiraju da izgrade u četvrtoj deceniji ovog veka.
Slični dogovor o saradnji na budućoj Međunarodnoj istraživačkoj stanici na Mesecu (ILRS) Kina je postigla i sa Argentinom i Brazilom, a u njega će biti uključene i zemlje drugih kontinenata, poput Rusije i Ujedinjenih Arapskih Emirata, Južnoafričke Republike, Irana, Pakistana ili Bangladeša.
Kina je već tri puta poslala sonde na površinu Zemljinog satelita: u 2013, 2019. i 2020. godini. U ovoj poslednjoj misiji, sonda nije bila napuštena, već je ponovo uzletela i napustila Mesec, što sugeriše da Kinezi poseduju složenu i pouzdanu tehnologiju za putovanje u dubine Sunčevog sistema i da će sledeći korak biti slanje kosmičkog broda s posadom, a onda i uspostavljanje trajnijeg prisustva na tom nebeskom telu. Za to će, međutim, biti potrebno nekoliko međukoraka, najavljuje Kineska nacionalna svemirska agencija (CNSA), poput lansiranja novog komunikacionog satelita koji će podržavati buduće misije na Mesec, donošenja uzoraka zemljišta sa njegove dalje strane ili slanje robota na taj prirodni satelit koji će pomoći u izgradnji stanice.
Što se tiče projekata komercijalne prirode, Kinezi su proteklih godina sa socijalističkim zemljama Venecuelom i Bolivijom sklopili ugovor u visini od 405, odnosno, 300 miliona dolara, koji su utrošeni na izgradnju satelita za potrebe tih južnoameričkih država i uspostavljanje stanica za njihovo praćenje, te obuku ljudstva. U oba slučaja kineske banke su bile finansijeri – njihov novac je bio prosleđen kineskim kompanijama koje su izgradile satelite i stanice, a vlade u Karakasu, odnosno, La Pazu preuzele su na sebe obavezu da im isti vrate s kamatom.
Kina takođe nastoji da zemlje Latinske Amerike zainteresuje za zakup svoje mreže satelita u niskoj orbiti “BeiDou”, koji mogu da se koriste za navigaciju, Internet i druge komunikacije u najzabačenijim delovima planete.
Duga istorija saradnje
Kada je u pitanju saradnja u istraživanju Svemira sa zemljama Latinske Amerike, Kina je prve korake napravila 1988. godine kada je sa Brazilom potpisala ugovor o zajedničkom razvoju veštačkih satelita(Prvu zajednički konstruisanu mašinu te vrste dve zemlje su lansirale 1999. godine, a do sada su u kosmos poslale ukupno šest, uz nekoliko neuspelih pokušaja).
Kineski navigaciono-komunikacioni sistem BeiDou
Naredne, 1989. godine, Kina je postigla sporazumom sa Argentinom da se njenim naučnicima dozvoli pristup u astronomsku opservatoriju “Feliks Agilar” u San Hozeu. Ona je tamo od 2006. godine sprovodila i projekt praćenja satelita, a prošle godine u toj opservatoriji je kineskim kapitalom počela i izgradnja novog radio teleskopa prečnika 40 metara.
Verovatno još važnije, 2012. godine Kina je s vladom u Buenos Ajresu potpisala ugovor vredan 300 miliona dolara za građenje radarske stanice u selu Bahada del Agrio na granici sa Čileom, čija je osnovna namena navođenje i praćenje kineskih svemirskih letelica.
U njima već nekoliko godina rade pripadnici Kineske narodnooslobodilačke armije, tvrde američki dušebrižnički tink-tankovi željni da istaknu da Kina krši odredbe ugovora sa Argentinom koji predviđaju samo upotrebu te stanice u komercijalne, civilne svrhe. Oni pri tom, zapravo, ponavljaju izjave američkog vojnog vrha, ljudi poput bivšeg komandanta Južne komande vojske SAD admirala Krega Folera.
Kina je iznajmila i prostor i odašiljače i u Čileu u osmatračkoj stanici kojom upravlja Švedska, gde je nekoliko godina koristila antene za praćenje svojih satelita, ali će joj zbog agresivne kampanje poslednjih godina o navodnim špijunskoj delatnosti koju sprovodi, gostoprimstvo biti uskraćeno kad istekne ugovor o zakupu.
Mreža za mirnodopsko osvajanje Svemira ili mreža za ratovanje?
Najmnogoljudnija zemlja sveta, smatra se, poseduje oko 700 veštačkih satelita i za njihovo efikasno praćenje, kao i za komunikaciju s letelicama koje šalje na Mesec, neophodne su joj kontrolne stanice i na južnoj polulopti. To objašnjava interes rukovodilaca kineskog programa za istraživanje Svemira, ali i kompanija iz oblasti telekomunikacija, za njihovo uspostavljanje i održavanje.
Mesec izlazi iznad tornja Jongdingmen kapije tokom potpunog pomračenja Meseca u Pekingu, Kina
Slične potrebe imaju i sve druge zemlje sveta koje se bave svemirskom tehnologijom, odnosno, imaju program istraživanja i osvajanja Svemira. Sjedinjene Države, na primer, poseduju slična uporišta u Australiji i u bazi Djego Garsija u Indijskom okeanu.
Ipak, na širenje kineskih postaja u Latinskoj Americi SAD gleda kao na vojnu pretnju – vojni vrh u Vašingtonu ispravno tvrdi da oprema za praćenje komercijalnih, civilnih satelita može biti iskorišćena za prisluškivanje i ometanje tuđih komunikacija, otkrivanje i praćenje projektila.
No, činjenica je da se isto može reći i za slične objekte u posedu SAD. Takođe, istina je, kao što pokazuje histerija u SAD iz prošle godine u vezi navodnih kineskih špijunskih balona za koje se kasnije utvrdilo da su bili meteorološke naprave ili “tajnih policijskih stanica” koje Kina navodno neformalno održava u zemljama Zapada, da je u toku i orkestrirana medijska kampanja za demonizaciju Kine.
Njen cilj je da podstakne uvećanje izdvajanja za vojnoindustrijski kompleks u SAD, dalje diskredituje vlasti u Pekingu i kroz stvaranje utiska da su one agresivne i neprijateljski raspoložene, opravda isporuke naoružanja Tajvanu, a ako je potrebno, i direktno mešanje američkih i savezničkih snaga u eventualni oružani sukob na tom ostrvu.
Kineska ulaganja u Južnoj Americi su predmet kritike i stoga što podrivaju američku ekonomsku, tehnološku i političku prevlast u tom regionu. Isticanje mogućnosti vojne upotrebe civilnih stanica u Latinskoj Americi koje su zakupili ili izgradili Kinezi služi ne samo da prikaže Peking kao agresivnu državu s imperijalističkim namerama, već i da uspori ekonomski prodor kineskih kompanija u taj deo sveta i omete razvoj kineskog svemirskog programa, koji je neposredni rival američkog.
Konkretno, mreža za osmatranje Svemira, koja služi za praćenje satelita i letelica poput sondi i šatlova i čiji jedan deo mora biti baziran na južnoj polulopti, Kini je potrebna za osvajanje Meseca i, u daljoj budućnosti, Marsa. A to njeno nastojanje, uključujući i rad na izgradnji pomenute Međunarodne istraživačke stanice, predstavlja direktnu konkurenciju Nasinom programu “Artemis”, koji ima potpuno isti cilj: da najpre ostvari stalno prisustvo na površini Zemljinog satelita, a potom i na crvenoj planeti.
