Zagajička brda predstavljaju najviši deo Deliblatske peščare, a po mnogima i najlepši. Pogled sa njih pruža se stotinama kilometara sa svih strana. Vide se okolna mesta, ali se i u daljini mogu uočiti Vršačke planine, južni deo masiva Karpata i deo Dunava.
Na Zagajskim brdima peščane dine visoke su i do 200 metara što više podseća na planinsku oblast, a ne na ravničarsku peščaru. Prostiru se na nešto više od 250 hektara i predstavljaju drugu zonu zaštite u okviru specijalnog rezervata prirode “Deliblatska peščara”.
Zagajička brda nanizana su poput pustinjskih dina. Predeli peščare nisu naseljeni, izuzev mesta Šušara na samom početku.
Izgledom podsećaju na loptaste bregove, a zapravo su drevne peščane dine, delom šumovite a delom prekrivene stepskom vegetacijom.
Ovi oblici reljefa, obrasli stepskom vegetacijom, predstavljaju jedan od poslednjih sačuvanih stepskih predela u Vojvodini. Zanimljivo je da se na obroncima Zagajičkih brda i danas može videti trska, koja ovde raste još od vremena kad su ova brda činila ostrvo u Panonskom moru.
Pristup ovom prirodnom fenomenu moguć je iz tri pravca.
1.Prilaz od mesta Šušara u kombinaciji sa vožnjom kroz Deliblatsku peščaru:
Preko Dolova, Mramorka i Deliblata stiže se do centra za posetioce “Čardak” na južnom obodu Deliblatske peščare. Dalje do Šušare vodi uzani put u dužini od 12 kilometara, koji negde po sredini preseca samu peščaru u smeru od juga ka severu. Iako većim delom asfaltni, put je na dosta mesta urušen i pun udubljenja.
Preporuka jeste da parkirate bliže Čardaku i produžite dalje biciklom. Retki su automobili koji zalutaju ili se odluče da prođu ovuda, a trasa je idealno dozirana za rekreativce
Na ulasku u selo Šušara asfalt zavija ulevo, dok za Zagajička brda treba produžiti pravo, kolskim putevima. Nakon 5 kilometara uz blagi ali konstantni uspon, stiže se na najvišu kotu Zagajičkih brda: kod spomenika i antene.
Alternativno je moguće nastaviti vožnju kroz peščaru i krivudavim i delimice zaoranim letnjim putevima stići do stočarskog katuna na Zagajičkim brdima. Prohodnost kolskih puteva veoma varira tokom godine usled atmosferskih i drugih uticaja.
Ukoliko se krene sa decom treba znati da je vožnja bicikla po zemljanom putu zanimljiva ali i naporna akcija, jer je potrebno je savladati i nekoliko kraćih uspona.
2. Prilaz od mesta Izbište i magistralnog puta za Vršac:
Ko ne planira vožnju od Čardaka do Šušare, najkraći prilaz Zagajičkim brdima vodi magistralnim putem Pančevo – Vršac. Potrebno je u mestu Uljma skrenuti desno putem za Belu Crkvu. Ubrzo zatim u mestu Izbište ponovo skrenuti desno ka Šušari.
Nakon uspona i krivine treba ostaviti auto na prvoj raskrsnici i krenuti put Brda biciklom ili peške putem sa suprotne leve strane kolovoza.
Ovaj put je najkraća veza Zagajičkih brda i asfaltnog puta i iznosi 4 kilometra. Nije preporučljivo voziti do samih brda.
3. Prilaz od mesta Grebenac.
Na samom ulasku u Grebenac skreće se levo prema seoskom groblju gde završava asfalt i počinje peščani kolski put kojim se, u letnjim uslovima može stići čak i do same kule-antene.
Ono što je bitno napomenuti jeste da ulaskom na Zagajička brda ulazite u prirodno okruženje gde nema prodavnica, restorana i ostalih “opšte poznatih turističkih mesta” pa je poželjno da uz sam put ili pred polazak spakujete mali ranac sa vodom za jednodnevni izlet, napravite neke sendviče, nabavite planinarske cipele ili udobne sportske patike, kao i odeću prilagođenu vremenskim prilikama.
Zagajička brda su skriveni raj za fotografe, i sve one koji žele da imaju uspomenu u vidu idealnih fotki: minijaturno banatsko blago. Prizori su najlepši u svitanje ili pred zalazak sunca.
Ako ne znate kuda za sat vremena iz grada, Zagajička brda su idealna su destinacija.
Kada je reč o najlepšim mestima u Srbiji, naša zemlja ima mnogo toga da ponudi. Bilo da se radi o velikim parkovima, šumama, specijalnim rezervatima prirode, salašima, etno-selima, rekama ili jezerima, vodopadima, planinama i kanjonima.
