Pleziosaurusi sa zmijolikim vratom i četiri peraja bili su među najuspješnijim morskim predatorima u doba dinosaurusa, a naučnici su sada došli do novih saznanja o ovoj neobičnoj vrsti i njihovoj strukturi.
Izuzetno kompletan i dobro očuvan fosil otkrio je da su bar neki od ovih moćnih lovaca imali krljušt na perajima, sličnu onoj kod današnjih morskih kornjača, što im je možda pomoglo pri plivanju ili pri kretanju po morskom dnu.
Iako su fosili pleziozaurusa pronađeni širom svijeta, do sada je zabilježeno samo oko osam uzoraka njihovog mekog tkiva, piše “ScienceAlert”.
Nova analiza paleontologa Miguela Marksa sa Univerziteta Lund i njegovih kolega koristi mikroskopiju i spektroskopiju kako bi pružila dosad nepoznate detalje o izgledu ovih životinja.
Rekonstrukcija novog pleziozaurusa prikazuje peraja prekrivena krljušti i glatku kožu bez krljušti duž tijela.
Ovi fosilizovani ostaci pripadali su pleziozaurusu dugom oko 4.5 metara, koji je plivao okeanima prije 183 miliona godina, tokom jure, kada su ovi morski reptili bili posebno brojni.
Fosil, označen kao MH 7, iskopan je iz sedimentnih slojeva Holcmadena u Njemačkoj još 1940. godine, a zatim je neko vrijeme bio zakopan u bašti muzeja radi zaštite tokom Drugog svjetskog rata, nakon čega je uskladišten na duži period.
Pleziosaurusi su rađali žive mlade i disali vazduh, što ukazuje na mogućnost da su bili toplokrvni. I dok je koža sa repa ovog fosila bila glatka, poput one kod današnjih toplokrvnih morskih životinja, uzorak sa desnog prednjeg peraja otkrio je male nepravilne trouglaste strukture.
Istraživači su uporedili fosilizovanu kožu sa kožom savremenih životinja.
“Peraja se jasno razlikuju od meke, glatke kože na repu MH 7 i umjesto toga podsjećaju na oklopne ploče fosilnih i živih kornjača, kao i na krljušt morskih guštera iz grupe mosasauroida”, navode autori studije.
Osim krljušti, debljina kože takođe je bila slična onoj kod živih morskih kornjača.
Na vrhu desnog peraja uočene su dvije krljušti duž ivice. Ove anatomske karakteristike možda su se evolucijski razvile u slične oblike uslijed zajedničkih hidrodinamičkih pritisaka, smatra istraživački tim, ili su pomogle u kretanju po podlozi morskog dna.
“Još jedna moguća funkcija krljušti na perajima MH 7 mogla bi da bude zaštitni sloj koji olakšava kretanje po morskom dnu prilikom ishrane”, dodaju istraživači.
“Ovo se podudara sa pretpostavkom da su se pleziozaurusi kretali po dnu i sa tragovima ishrane, kao i sa sadržajem želuca, u kojem su pronađene mase grubog sedimenta.”
Kod nekoliko vrsta pronađeni su fosilizovani ostaci probavnog trakta ispunjeni puževima i rakovima koji žive pri dnu mora.
Blizu spoljašnje površine kože repa MH 7 otkrivene su pigmentne ćelije, ali ne i na površini peraja, koje je mnogo čvršće.
“Ove ćelije karakterišu beta-proteini koji čine krljušt kod živih reptila tvrdim i nepokretnim”, objašnjava Marks sa svojim timom.
Dakle, pleziozaurusi su zadržali svoju reptilsku krljušt prilikom prelaska sa kopnenog na morski način života, za razliku od drugih morskih reptila tog vremena, poput ihtiosaura, koji su izgubili krljušt radi smanjenja otpora u vodi.
Krljušt “duž zadnjih ivica peraja nesumnjivo je imala neku funkcionalnu ulogu i vjerovatno je pružala evolucijsku prednost pleziozaurusima tokom njihove duge istorije kao jedne od najuspješnijih grupa pelagičnih četvoronožaca”, zaključuju istraživači.
Ovo istraživanje objavljeno je u časopisu “Current Biology”, navodi “b92“.
