– U Prijedoru će danas biti održana centralna manifestacija Dana sjećanja na sve Srbe stradale i prognane u vojno-policijskoj akciji “Oluja” koja je počela 4. avgusta 1995. godine napadom na tadašnju Republiku Srpsku Krajinu. U akciji je protjerano 220.000 Srba, a skoro 2.000 ubijeno.
Obilježavanju tog tragičnog događaja za srpski narod koji Hrvatska slavi kao dan pobjede i domovinske zahvalnosti prisustvovaće predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, kao i zvaničnici Srbije i Republike Srpske, a skup počinje u 19 časova.
Srbija i Republika Srpska zajedno obilježavaju Dan sjećanja na stradale i prognane Srbe u “Oluji” od 2015. godine, a ove godine prvi put u Republici Srpskoj.
Vučić je rekao i da će danas na Petrovačkoj cesti odati počast djeci koja su ubijena samo zato što su nosila srpsko ime.
On je rekao i da se ove godine prvi put obilježava godišnjica stradanja Srba u “Oluji” na teritoriji Republike Srpske, koja je prihvatila dio srpskih izbjeglica iz Srpske Krajine koje tu i danas žive.
Dodik je nedavno rekao da Prijedor zaslužuje da se u njemu obilježi Dan sjećanja na “Oluju”, u prisustvu predsjednika Srbije Aleksandra Vučića i patrijarha Porfirija, jer je prvi prihvatio stradalnike iz “Oluje”, a i sam je bio napadnut.
Vojno-policijska akcija “Oluja” počela je 4. avgusta 1995. godine ofanzivom hrvatske vojske i policije i jedinica HVO na području Banije, Like, Korduna i severne Dalmacije.
Dan kasnije, 5. avgusta, hrvatska vojska je ušla u gotovo napušten Knin i istakla zastavu Hrvatske, dok su kolone izbjeglica preko srpskih teritorija u BiH krenule ka Srbiji.
Prema podacima dokumentacionog centra “Veritas”, tokom akcije hrvatskih snaga poginulo je i nestalo 1.960 Srba, a protjerano najmanje 220.000 stanovnika nekadašnje Republike Srpske Krajine.
Među stradalima, prema podacima Veritasa, 65 odsto su civili, među kojima približno tri četvrtine stariji od 60 godina. Takođe, 29 odsto ubijenih su ženske osobe, ogromnom većom starice.
Do agresije je došlo uprkos činjenici da se ta oblast nalazila pod zaštitom UN, kao sektori “Jug” i “Sjever”, kao i da su predstavnici RSK u Ženevi i Beogradu prihvatili prijedlog međunarodne zajednice o mirnom razrješenju.
Među zločinima koji su se tada dogodili je i bombardovanje odnosno pucanje po kolonama izbjeglih. Najpoznatiji je zločin na Petrovačkoj cesti, kada je avion hrvatskog ratnog vazduhoplovstva 7. avgusta na putu nedaleko od Bosanskog Petrovca, usmrtio 10 osoba,a među njima četvoro djece.
U prihvatu izbjeglih posebno su se tada istakli građani Prijedora i Banjaluke.
U akciji nazvanoj “Maestral” koja je bila produžetak “Oluje”, od 8. do 17. septembra 1995, hrvatske snage u sadejstvu sa Petim korpusom armije BiH, ubile su 655 i prognale oko 125.000 Srba sa područja više opština zapada BiH: Drvar, Petrovac, Šipovo, Jajce, Bosanska Krupa, Ključ.
Uslijedila je odmah potom 18. septembra 1995, akcija “Una” odnosno napad Hrvatske vojske sa prostora Hrvatske, na tri opštine Republike Srpske: Novi Grad, Kostajnicu, Kozarsku Dubicu.
U presudi haškog Tribunala za bivšu Jugoslaviju, aprila 2011, ocijenjeno je da je “Oluja” bila udruženi zločinački poduhvat, na čijem se čelu nalazio predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman. U presudi stoji da je “cilj bio prisilno i trajno uklanjanje srpskog stanovništva i naseljavanje tog područja Hrvatima”.
Drugostepenom presudom od 17. novembra 2012. godine, generali HV Ante Gotovina i Mladen Markač oslobođeni su krivice za progon srpskog stanovništva iz Kninske krajine 1995, čime je poništena prvostepena presuda kojom je Gotovina bio osuđen na 24 godine, a Markač na 18 godina zatvora. Oslobođeni su po svim tačkama optužbe.
Zločini utvrđeni u prvostepenoj presudi nisu negirani.
