Nije pitanje da li će se, već kada pojaviti sledeća velika pandemija, izjavio generalni sekretar Svetske zdravstvene organizacije Tedros Adanom Gebrejesus.
“Ne možemo sebi dozvoliti da ponovimo greške iz prošlosti. Zato države članice SZO pregovaraju o novom sporazumu u vezi sa pandemijom i izmenama Međunarodnih zdravstvenih propisa, kako bi ojačale pravni okvir za globalni odgovor na pandemije”, dodao je on krajem oktobra.
Kako prenosi Blic pisanje Dejli mejla, porodica paramiksovirusa (paramyxoviridae) koja ima preko 75 virusa – uključujući zauške, male boginje i infekcije respiratornog trakta, u oktobru je dodata na listu pandemijskih patogena na koje treba paziti.
Jedan od tih virusa, nipah, može da zarazi ćelije sa receptorima koje regulišu šta ulazi ili izlazi iz ćelija koje oblažu centralni nervni sistem i vitalne organe. Ova varijanta ima stopu smrtnosti do 75 odsto u poređenju sa kovidom, koja je znatno ispod jedan odsto.
The next pandemic is not a question of if, but of when. And we cannot afford to repeat the mistakes of the past.
— Tedros Adhanom Ghebreyesus (@DrTedros) October 26, 2023
That is why @WHO’s Member States are negotiating a new #PandemicAccord and amendments to the International Health Regulations, to strengthen the legal framework for… pic.twitter.com/reyc9X485c
| Film “Zaraza” iz 2011. zasnovan je upravo na vrsti zamišljenog paramiksovirusa. U filmu sa Metom Dejomonom, Gvinet Paltrou i Kejt Vinslet, žena se vraća kući sa poslovnog puta u Hong Kong i donosi sa sobom smrtonosnog mikroba koji izaziva globalnu pandemiju – bolest je bila virus nipah. |
Naučnici ukazuju da, za razliku od gripa i kovida-19, koji “brzo menjaju oblik”, deluje da paramiksovirusi ne mutiraju dok se šire, ali da su postali “veoma dobri u prenošenju među ljudima”.
“Zamislite samo da se pojavi paramiksovirus koji je zarazan kao male boginje a smrtonosan kao nipah”, ukazao je u saopštenju Majkl Noris, docent Univerziteta Toronto.
Većina ljudi zaraženih sa jednim od preko 75 virusa ne preživi, što razvoj tretmana i vakcina čini skoro nemogućim.
Prvi koji je otkriven u porodici, nazvan goveđa kuga, identifikovan je još 1902. To je zarazna virusna bolest koja pogađa papkare. To je bila druga bolest koja je potpuno iskorenjena 2011, nakon velikih boginja kod ljudi 1980, navodi “Dejli mejl”.
Iako naučnici znaju za paramiksoviruse više od jednog veka, tek treba da shvate kako virusi prelaze u nove vrste i mutacije koje preuzimaju da inficiraju ljude.
Na primer, dugo se verovalo da zauške inficiraju samo ljude i odabrane primate, ali su nađeni slučajevi zaraze među slepim miševima. Tu je i misterija o tome kako paramiksovirusi mogu da uzrokuju manje infekcije u jednom domaćinu, ali ubijaju drugog.
Pol Dupre, virusolog Univerziteta Pitsburg, rekao je “Atlantiku” da su rubela virusi – jedna od podfamilija paramiksovirusa među kojima su zauške – zabrinjavajući. Ljudi, majmuni, svinje i psi su prirodni domaćini i lako se zaraze u bliskom okruženju.
Tu su i male boginje, koje je prvi dokumentovao jedan persijski lekar u 9. veku. Ali, tek je 1757. škotski lekar otkrio infektivni agens u krvi pacijenta koji je izazvao virus.
Kako navodi “Dejli mejl”, izveštaj objavljen 2022. pod nazivom “Jačanje spremnosti Australije za pandemiju” bavi se paramiksovirusima.
“Kako svet nastavlja da bolje razume ove veze između zdravlja ljudi, životinja, biljaka i životne okoline, virusi prelaze sa životinja na ljude alarmantnom brzinom. Pored poznatih virusa, u proseku se svake godine pojavljuju dva nova virusa kod ljudi, a proporcija koja dovodi do većih epidemija raste”, navodi se u izveštaju.
“Mnogi od tih virusa imaju potencijal za pandemiju – potencijal da se šire na više kontinenata”, dodaje se u tom izveštaju.
