Banke u Federaciji BiH su u prvom kvartalu ove godine imale dobit od 174,3 miliona KM, što je više za 29,2 odsto u odnosu na isti kvartal prethodne godine, dok su banke u Republici Srpskoj imale istu dobit kao 2023. godine i ona je iznosila oko 55,5 miliona KM.
Prema podacima Agencije za bankarstvo FBiH, banke sa sjedištem u ovom entitetu ostvarile su u prvom kvartalu ove godine neto dobit od 174,3 miliona KM, što je za 29,2 odsto više nego u istom kvartalu prošle godine, kada je ona iznosila 134,9 miliona KM.
“Prihodi od kamata i slični prihodi po efektivnoj kamatnoj stopi iznosili su na kraju prvog kvartala 247,4 miliona KM i čine 73,1 odsto prihoda, dok su prihodi od naknada i provizija bili 127,5 miliona KM”, piše u ovim podacima.
Tako su ukupni krediti dostigli gotovo 18 milijardi KM.
“Depoziti su iznosili 24,2 milijarde KM, dok je štednja građana bila oko 11,5 milijardi KM”, piše u podacima.
Inače, banke u Federaciji BiH ukupno zapošljavaju 6.592 osobe, od čega je 4.201 ili 63,7 odsto sa visokom stručnom spremom.
“Banke koje imaju sjedišta u FBiH imaju 392 poslovne jedinice i 107 drugih organizacionih dijelova, 26.552 POS uređaja i 1.303 bankomata. Banke iz Republike Srpske posjeduju 16 poslovnih jedinica, 11 ostalih organizacionih dijelova, 458 POS uređaja i 63 bankomata. U bankarskom sektoru FBiH posluje 13 banaka”, stoji u podacima Agencije za bankarstvo FBiH.
Sa druge strane, sve banke u Republici Srpskoj su za tri mjeseca ove godine iskazale neto dobit od 55,5 miliona KM, što je u istom iznosu kao i u prvom kvartalu prethodne godine.
“Ukupni depoziti na nivou bankarskog sektora iznose osam milijardi KM i veći su za 3,6 odsto u odnosu na kraj prethodne godine. Depoziti pravnih lica iznose 3,3 milijarde KM, od čega se 1,4 milijarde ili 43 odsto odnosi na depozite privatnih društava. Depoziti stanovništva iznose 4,7 milijardi KM, od čega se 2,6 milijardi ili 56 odsto odnosi na štednju fizičkih lica. Depoziti stanovništva bilježe konstantan rast u 2024. godini”, navodi se u podacima Agencije za bankarstvo Republike Srpske.
Dodaje se da ukupni bruto krediti iznose 6,1 milijardu KM i povećani su za 34 miliona KM u odnosu na kraj prethodne godine.
“Krediti pravnih lica iznose tri milijarde KM, od čega se 2,1 milijardu ili 69 odsto odnosi na kredite privatnim društvima. Krediti fizičkih lica iznose 3,1 milijardu KM, od čega se dvije milijarde ili 65 odsto odnosi na potrošačke kredite”, stoji u podacima Agencije za bankarstvo Republike Srpske.
Ekonomista Igor Gavran smatra da je i dobit banaka u Republici Srpskoj značajna, iako se nije mijenjala nominalno (a realno to znači i blagi pad jer inflacija i dalje postoji), a u Federaciji je enormna i raste u odnosu na svakako visoku dobit.
On za “Nezavisne novine” kaže da razliku nije teško objasniti jer je mnogo veći obim ekonomskih aktivnosti u Federaciji BiH.
“Banke u ovom entitetu imaju više prilika za ostvarenje dobiti, ali za mene je problem što ovolika dobit znači praktično izvlačenje novca iz privrede i od građana u interesu malog broja subjekata (banaka), koji su najvećim dijelom u stranom vlasništvu i koji ovu dobit mogu (a to bar neke sigurno i hoće) proslijediti svojim matičnim bankama izvan BiH, čime je nepovratno izgubljen.
Mislim da bi regulatori morali intervenisati u smislu ograničenja ili kamatnih stopa ili ostalih naknada koje banke obračunavaju (platni promet, održavanje računa i ostale usluge) i poduzeti mjere kojima bi se umanjila mogućnost ostvarivanja ovolike dobiti nesrazmjerne poslovanju ostatka privrede i stvorio pritisak za povećanje kamatnih stopa na štednju kako bi se barem na taj način dio novca vratio nekim klijentima. Bilo bi zanimljivo provjeriti i postoji li razlika u ponašanju banaka u domaćem i stranom vlasništvu u pogledu visine naknada, kamata i dobiti, odnosno da li svi jednako koriste (zloupotrebljavaju) tržišnu poziciju”, objasnio je Gavran.
