Centralna izborna komisija BiH odlučila je da pokrene postupak protiv 69 političkih partija, među kojima su i one najveće, jer su kršile Zakona o finansiranju političkih stranaka i Izborni zakona BiH.
Odluka o pokretanju postupka donesena je na osnovu nalaza revizije finansiranja političkih stranaka za lokalne izbore 2020. godine, a koja je utvrdila da 70 odsto političkih partija u Bosni i Hercegovini krši zakone kada je riječ o njihovim finansijama.
Većina tih partija ima istu vrstu prekršaja, a to su trošenje novca mimo programa utroška sredstava, zatim neuspostavljanje evidencija o nenovčanim donacijama, finansiranje iz zabranjenih izvora, te primanje donacija od pravnih lica koja imaju sklopljene ugovore o javnoj nabavci sa organima izvršne vlasti u iznosu većem od 10.000 KM.
Takođe, političke partije u većini slučajeva nisu vodile poslovne knjige onako kako je propisano, a postoje i indicije da su neke od njih kršile poreske propise jer su, između ostalog, isplaćivale sredstva koja imaju karakter ličnih primanja, a na njih nisu plaćali porez. Manji broj političkih partija prekršio je i član 15.10 Izbornog zakona BiH, odnosno prekoračio troškove kampanje jer je definisano da troškovi kampanje mogu iznositi maksimalno 0,3 KM po biraču u svim izbornim jedinicama.
Inače, na lokalnim izborima 2020. godine, na koje se odnosi revizija poslovanja, učestvovala je 131 politička stranka, 71 koalicija političkih stranaka 333 nezavisna kandidata i devet lista nezavisnih kandidata. Za finansiranje izborne kampanje politički subjekti u okviru zakonom propisanog limita mogli su potrošiti 32,2 miliona KM, od čega političke stranke 26,8 miliona KM, nezavisni kandidati 5,8 miliona, a političke stranke CIK su prijavile da su na troškove kampanje potrošile ukupno 5,5 miliona KM.
“To su elementarne odredbe zakona i ispada da se sve one krše”, rekla je Irena Hadžiabdić, član CIK-a, dodajući da to rade sve velike stranke i samo 30 odsto njih koje zapravo rade u skladu sa zakonom je nešto što govori puno o načinu poslovanja.
Ako je suditi po raspravi sa sjednice CIK-a, ove političke partije, koje će dobiti obavještenje o pokretanju postupka i moći će ispraviti dio nepravilnosti, biće kažnjene najvišom kaznom, jer se uglavnom radi o strankama koje su i ranije kršile iste članove zakona. Trenutno maksimalna kazna koja se može izreći političkoj partiji za kršenje Zakona o finansiranju političkih stranaka je 10.000 KM.
“Evidentno je da sankcije koje se izriču nemaju odvraćajući karakter. Ovo je poražavajući podatak o zakonitosti rada političkih organizacija, od kojih neke učestvuju u sistemu vlasti i kreiraju zakone”, rekla je Vanja Bjelica Prutina, član CIK-a.
Koliki je problem kada je riječ o finansiranju političkih partija, govori i činjenica da se jedan od 14 prioriteta Evropske unije odnosi upravo na to, s tim da Bosna i Hercegovina još nije ispunila ni GRECO preporuke, odnosno nije revidirala Zakon o finansiranju političkih partija. I na juče održanoj sjednici Centralne izborne komisije BiH istaknuto je da se mora krenuti u tom pravcu, prije svega harmonizovati zakone na nivou BiH, ali i inovirati, kako Zakon o finansiranju političkih partija, tako i Izborni zakon BiH, koji se takođe masovno krši u dijelu koji govori o finansiranju partija i izborne kampanje.
