Većina istoričara i etnografa veruje da se u liku Zlatne babe skriva boginja majka, koja je od davnina izazivala strahopoštovanje svih naroda, a poznati pisac Aleksandar Asov smatra da je njeno poreklo vezano za narode Urala i Sibira. Međutim, ovoj moćnoj statui klanjali su se ne samo stanovnici ruskog severa, već i svi ostali slovenski narodi, zbog čega je mnogi smatraju i staroslovenskom boginjom.
Objekat klanjanja ili ideološki neprijatelj
Ipak, hrišćanski propovednici i misionari u svom stremljenju da spasu duše predstavnika starosedeoca Urala i Sibira, u Zlatnoj babi videli su ideološkog neprijatelja – pagansko božanstvo kome se narod klanjao i verovao u njenu nezemaljsku moć. Među prvima se ovaj kult boginje nije dopao episkopu Permskom Stefanu, koji je krstivši narod otvorio i novo poglavlje u istoriji Rusije, u kome nije bilo mesta za veru u druga božanstva osim pravoslavnog Boga.
“U čast Zlatne babe priređivane su bogate žrtve, klani najbolji jeleni i druge životinje. Posle krštenja, ova svetinja je nestala, a mora se pretpostaviti da je sakrivena od znatiželjnih očiju, a da je narod i dalje nastavio da joj odaje prave počasti”, napisano je u jednom od istorijskih zapisa iz vremena Stare Rusije.
Za Zlatnom babom se tragalo po čitavoj Rusiji
Iako se prema mnogim istorijskim spisima Zlatna baba nalazila negde u srcu Sibira, kozačke legende kriju drugačiju istinu – prema njima, utočište slovenske boginje bilo je na jugozapadu Altaja. U memoarima izvesnog mansijskog starca, koje je zabeležio etnograf i pisac Nosilov, zapisano je da statua Zlatne žene izgleda kao potpuno naga žena u prirodnoj veličini, koja navodno sedi na prostirci, sakrivena tako da je obični ljudi nikada ne mogu pronaći.
Mnogi istoričari i istraživači kult Zlatne babe vide malo drugačije – arheolozi na mestima iskopina često pronalaze zlato i druge plemennite metale koje su stanovnici prinosili svojim idolima, a sa vremenom su dragoceni predmeti i sami smatrani božanskim atributima. Ipak, s vremena na vreme u medijima se pojavljuju zapisi i priče avanturista koji su navodno uspeli da vide statuu daleko u srcu ruske tajge, a potraga za njom ne prestaje već nekoliko vekova.
Zlatna baba se našla i u literaturi
Zbog svojih natprirodnih moći, mistična Zlatna baba našla se i u mnogim književnim delima velikih ruskih pisaca, a uporedo sa verovanjima lokalnog stanovništva i spisima sa brojnih ekspedicija u kojima je narod tragao za njom, rodilo se i nebrojano mnogo legendi koje i danas u turistima izazivaju i strah, ali i želju da boginju pronađu i uvere se u njeno postojanje.
Iz naroda i imaginacije, Zlatna baba se vremenom preselila i u literaturu, te je tako poznati uralski pisac Plehanov 1985. godine napisao istorijski roman “Zlatna baba” koji je posvetio traganjima za legendarnim idolom. Samo godinu dana kasnije, Sverdlovski filmski studio snimio je i istoimeni film, dok se oko mita o ovom božanstvu “vrti” i dobar deo sižea romana “Srce Parme” književnika Alekseja Ivanova.
RTbalkan.
