Evolucija drevnih jezika je dugačka a istraživanja se neprestano sprovode. Iako je teško precizno odrediti poreklo nekih od najstarijih jezika u istoriji, dosadašnja arheološka otkrića i stručne analize su omogućili sastavljanje sledeće hronološke liste drevnih jezika, koji su i danas rasprostanjeni širom sveta.
Verbalna komunikacija između ljudi postoji stotinama hiljada godina i konstantno se razvija. Ljudi u praistoriji su koristili primitivne zvukove, tako da bi njihovi “razgovori” savremenom čoveku delovali neobično.
Ipak, čovekova želja za komunikacijom je bila toliko velika da se trenutno širom sveta govori oko sedam hiljada jezika, od kojih su oko dvadeset tri najdominantnija. Neki od njih se koriste hiljadama godina, a pojedini su dosta mlađi, jer su evoluirali iz starijih korena.
Pošto postoji toliko jezika koji su nastali iz različitih jezičkih porodica, čije poreklo datira hiljadama godina unazad, stručnjacima je teško da precizno odrede najstariji jezik na svetu, ali brojni pisani izvori, pronađeni kroz vekove, pomažu u daljem sprovođenju precizinijih istraživanja.
Lingvisti smatraju da se starost jezika određuja na osnovu prvog pojavljivanja u tekstovima, kao i njegove upotrebe u sadašnjosti. Sledećih nekoliko primera pripadaju grupi najstarijih jezika, koji su kroz dugačku istoriju prošli kroz izmene, ali se i danas koriste u mnogim zemljama:
Jermenski
Jermenski pripada indoevropskoj porodici jezika. Najstariji sačuvani tekst i prvi pisani zapis na jermenskom je prevod Biblije, koji je urađen u petom veku. Na osnovu najnovijih pronađenih tekstova, stručnjaci smatraju da je govorni jezik verovatno nastao oko 450. godine pre nove ere. Jermenski jezik danas koristi oko pet miliona ljudi, koji se uglavnom nalaze u Jermeniji, Iranu, Gruziji, Rusiji i Turskoj.
Hebrejska Biblija iz 900. godine naše ere prodata za 38,1 milion dolara
Hebrejski
Prva knjiga i pisani jezik hebrejskog pisma datiraju iz 1000. godine pre nove ere, što znači da je jezik star više od tri hiljade godina. Hebrejski je stari semitski jezik i proglašen je zvaničnim jezikom Izraela. Označen je kao sveti jezik, jer se uglavnom koristio za pisanje verskih tekstova. Nestao je iz upotrebe na određeno vreme, od 200. do 400. nove ere. Međutim, ljudi su ponovo počeli da ga koriste i postao je prihvaćen kao pisani i govorni jezik jevrejske zajednice širom sveta, tokom uspona cionizma u 19. veku. Savremeni hebrejski je bio prvi zvanični jezik Palestine posle Prvog svetskog rata, a danas je to jedan i jedini zvanični jezik Izraela.
Aramejski
Aramejski jezik je “poklonio” mnogo reči savremenom arapskom i hebrejskom jeziku. Dospeo je na listu nekih od najstarijih jezika na svetu na osnovu diplomatskih dokumenata i pisanih zapisa koji su korišćeni u aramejskim državama oko 1200. godine pre nove ere.
Različiti dijalekti modernog aramejskog jezika danas se govore u nekoliko zemalja, kao što su Liban, Izrael, Sirija, Iran, Irak i zemlje na Zapadu, kao što su Sjedinjene Države, Australija, Evropa i Rusija. U savremenom dobu, oko milion ljudi govori aramejski kao svoj maternji jezik. Tokom duge istorije razvoja, aramejski je uglavnom služio kao sveti jezik, a bio je i maternji jezik raznih semitskih naroda sa Bliskog istoka.
Kineski
Prvo pismo koje se pojavilo sa kineskim slovima bilo je iz 1250. godine pre nove ere. Kineski jezik je nastao u drevnoj dinastiji Šang i sistem pisanja ovog jezika je star više od tri hiljade godina. Kineski je trenutno najviše rasprostranjen jezik na svetu, jer ga preko 1.2 milijarde ljudi govori kao maternji, sa različitim varijacijama i dijalektima.
Iako se može podeliti na različite dijalekte, sigurno je da kineski dominira među modernim jezicima. Prvi zapisi mandarinskog kineskog su nastali 1250. godine pre nove ere i bili su pronađeni na kostima kornjače. Tekstovi su predstavljali proročanstva. Starokineski je se obično koristio u ranim i srednjim delovima dinastije Džou, koja je postojala od 11. do 7. veka pre nove ere. Razvoj kineskog jezika trajao je hiljadama godina, kroz nekoliko dinastija. U različitim delovima Kine govore se različiti oblici jezika, ali danas su mandarinski i kantonski kineski najistaknutiji dijalekti.
Grčki
Grčki se prvi put pojavio na Balkanu, oko 1450. godine pre nove ere. Grčkim jezikom danas govori oko trinaest miliona ljudi i spada među neke od najstarijih evropskih jezika na svetu. Ima veliki istorijski značaj i imao je ključnu ulogu u evoluciji indoevropskih jezika, ali i kulture i nauke sveta.
Originalne verzije epskih pesama Odiseja i Ilijada napisane su na grčkom, mnogi poznati dokumenti zapadne filozofije, kao što su dela Aristotela i Platona, logika, matematika, astronomija i druge grane nauke, prvobitno su napisani na grčkom. Kao i mnogi drugi, imao je nekoliko verzija kroz istoriju. Savremeni grčki je nacionalni jezik na Kipru i u Grčkoj, kao i jedan od zvaničnih jezika Evropske unije. Takođe i primarni jezik grčkih zajednica širom sveta (Turska, Albanija i Italija).
Egipatski arapski
Drevni egipatski jezik se smatra jednim od najstarijih jezika na svetu, jer se koristi oko 4.700 godina. Prva potpuna rečenica u staroegipatskom datira iz 2690. godine pre nove ere. Smatra se da su pojedini autobiografski spisi, pronađeni na zidovima egipatskih grobnica, nastali između 2600. i 2000. pre nove ere. U savremenom Egiptu, egipatski je najstariji i najčešće korišćen dijalekt u zemlji. Hijeroglifi koji su pronađeni u zemlji nastali su oko 600 godina pre pojave kompletnih tekstova na egipatskom arapskom, koji je i danas u upotrebi kao liturgijski jezik Koptske pravoslavne crkve.
Tamilski
Mnogi lingvisti smatraju da je tamilski najstariji jezik na svetu, koji je i danas u upotrebi. Prvi tekstovi pisani na tamilskom su nastali tri hiljade godina pre nove ere, ali se veruje da je bio korišćen i pre pet hiljada godina pre nove ere. Predstavlja deo dravidske porodice jezika i spada u najduže “preživeli” jezik na svetu, koji je hiljadama godina ostao skoro nepromenjen.
Govori se u Indiji (u saveznoj državi Tamil Nadu i na Pondišeri teritoriji) i smatra se zvaničnim jezikom u Maleziji, Šri Lanki i Singapuru. Sama reč “tamil”, osim što je ime jezika, ima nekoliko drugih značenja: prirodno, slatko i lepo. Takođe, Tamil Tai je naziv boginje koja predstavlja personifikaciju ovog drevnog jezika i ima ulogu majke i kraljice.
Sigurno je da postoje mnogi drugi jezici koji mogu biti uključeni u listu. Ipak, istorija ljudskog govora je veoma dugačka, ali i komplikovana, tako da je teško pronaći apsolutno precizne izvore drevnih jezika, pogotovo jer su se konstantno menjali kroz godine i uticali jedni na druge. Ipak, interesantno je da savremeni čovek deli isti jezik sa svojim precima, koji su živeli hiljadama godina unazad, u potpuno drugačijem svetu.
RTbalkan.
