Milorad Dodik, predsjednik Republike Srpske, potpisao je sinoć ukaze o proglašenju zakona koje je usvojila Narodna skupština Republike Srpske na sjednici održanoj 27. februara, a nakon što je juče (5. mart), Vijeće naroda RS konstatovalo da se ti zakoni ne odnose na povredu vitalnog nacionalnog interesa nijednog od konstitutivnih naroda u Republici Srpskoj.
Riječ je o Zakonu o Visokom sudskom i tužilačkom savjetu Republike Srpske, Zakon o neprimjenjivanju Zakona i zabrani djelovanja vaustavnih institucija BiH, Zakonu o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija i Zakon o dopuni Krivičnog zakonika Republike Srpske.
Ukazi o proglašenju ovih zakona istog dana, odnosno 5. marta, objavljeni su u Službenom glasniku RS.
U nastavku, u najkraćem donosimo dio detalja tih zakona.
Zakon o Visokom sudskom i tužilačkom savjetu Republike Srpske
Ovim zakonom osniva se Visoki sudski i tužilački savjet Republike Srpske, uređuje se njegov rad, organizacija, nadležnosti, ovlašćenja, uslovi, mandat i slično.
Savjet će se finansirati iz budžeta Republike Srpske.
U njemu će sjediti 13 članova.
Četiri će biti iz reda sudija: po jedan iz Vrhovnog suda RS, okružnog suda iz Republike Srpske, Višeg privrednog suda ili okružnog suda iz RS i jedan sudija iz osnovnog suda iz Srpske.
Četiri člana će biti iz reda tužilaca: dva republička javna tužioca i dva tužioca iz okružnih javnih tužilaštava iz Republike Srpske.
U VSTS RS će biti tri pravnika koja će birati Narodna skupština RS, te jedan predstavnik Advokatske komore RS. Trinaesti član biće ministar pravde Srpske.
U Savjetu moraju biti zastupljeni konstitutivni narodi i ostali proporcionalno.
Nadležnosti VSTS RS, su pored ostalog, da imenuje sudije, uključujući predsjednike sudova i sudije porotnike u sve sudove na teritoriji Republike Srpske, imenuje glavne tužioce i zamjenike.
Ovaj zakon stupa na snagu prvog dana od dana objave u “Službenom glasniku Republike Srpske”, a to bi trebalo biti sutra ujutru.
Zakon o neprimjenjivanju zakona i zabrani djelovanja vaustavnih institucija BiH
Ovim zakonom se propisuje neprimjenjivanje i neizvršavanje zakona i zabrana djelovanja vanustavnih institucija BiH na teritoriji Republike Srpske.
Prema ovom zakonu, na teritoriji Republike Srpske neće se primjenjivati i izvršavati Zakon o Sudu BiH, Zakon o Tužilaštvu BiH, Zakon o Visokom sudskom i tužilačkom savjetu BiH, Zakon o Državnoj agenciji za istrage i zaštitu BiH (SIPA).
Takođe, zabranjuje se rad i postupanje pomenutih institucija na teritoriji Republike Srpske.
Posebno zanimljiv je član 7. ovog zakona, a koji kaže da “lica koja su dužna da postupaju po odredbama ovog zakona izuzimaju se od krivične odgovornosti propisane krivičnim zakonodavstvom BiH i krivičnim zakonodavstvom Republike Srpske za krivična djela u vezi sa izvršenjem ovog zakona, a nadležne institucije i organi Republike Srpske obezbijediće im i pružiti svu neophodnu zaštitu u vezi sa primjenom ovog zakona”.
I ovaj zakon stupio je na snagu danas.
Treba dodati da je uz ovaj zakon, u “Službenom glasniku RS”, objavljena i Odluka o mjerama i zadacima proisteklim iz neustavnih odluka i postupaka vanustavnih institucija BiH. U njoj se odbacuje i ne prihvata cjelokupan postupak pred Sudom BiH u predmetu protiv Milorada Dodika, predsjednika Republike Srpske i Miloša Lukića, v. d. direktora “Službenog glasnika RS”.
Ističe se i da presuda donesena protiv Dodika ne proizvodi bilo kakve pravne posljedice, a iz razloga što je zasnovana na protivpravnom djelovanju njemačkog državljanima Kristijana Šmita.
Takođe, Odlukom se odbacuju sve radnje, postupci, odluke kao i svi drugi akti Kristijana Šmita koji nije imenovan za visokog predstavnika u BiH.
Uz navedeno, Odlukom se zadužuje Vlada RS da obezbijedi materijalno-tehničke uslove za preuzimanje u institucije Srpske zaposlene u institucijama kojima se zabranjuje rad na teritoriji Republike Srpske.
Zakonu o posebnom registru i javnosti rada neprofitnih organizacija
Ovim zakonom se uspostavlja Poseban registar neprofitnih organizacija osnovanih u Republici Srpskoj koje finansijski ili na drugi način pomažu strani subjekti, političko djelovanje i političke aktivnosti neprofitnih organizacija koje ih određuje kao agente stranog uticaja, uređuju uslovi i način obezbjeđenja javnosti rada, te propisuju druga pitanja u vezi sa radom tih organizacija.
Ovaj zakon, o tzv NVO, izazvao je brojne reakcije ne samo u Srpskoj već i BiH, gdje se navodi da je udar ne samo na rad civilnog sektora, već i gušenje slobode medija.
I ovaj zakon stupa na snagu sutra ujutru.
Zakon o dopuni Krivičnog zakonika Republike Srpske
Poslije člana 278. postojećeg zakona, dodaje se novi član 278a, a on glasi “Nepoštovanje ili neizvršavanje odluka institucija ili organa Republike Srpske”.
U njemu piše da svako službeno ili odgovorno lice u institucijama Republike Srpske ili jedinici lokalne samouprave ili bilo kojem organu te jedinice, kao i službeno ili odgovorno lice iz institucija Republike Srpske koje obavlja dužnost u institucijama BiH, a koje ne primijeni, ne sprovede, ne izvrši ili na drugi način ne poštuje odluku institucija ili organa Republike Srpske ili koje spriječi, odnosno na drugi način omete primjenu, sprovođenje ili izvršenje takve odluke, kazniće se kaznom zatvora od šest mjeseci do pet godina zatvora.
Za krivično djelo iz gorenavedenog, izreći će se mjera bezbjednosti zabrana vršenja poziva, djelatnosti ili dužnosti.
Ovaj zakon, takođe će od sutra (7. mart), biti u primjeni.
