Prvi slučaj zarazne bolesti kolere, posle čak 103 godine, danas je zabeležen u Bugarskoj.
Pacijent je 23-godišnji državljanin Indije koji je nedavno doputovao iz Nju Delhija.
Šta je zapravo kolera?
Teška crevna zarazna bolest kolera uzrokovana je bakterijom Vibrio cholerae. Prenosi se kontaminiranom vodom i hranom.
Bakterija Vibrio cholerae najčešće se nalazi u zagađenim vodama, kao što su reke, jezera i obalske morske vode. Ova bakterija može preživeti u vodama koje su kontaminirane izmetom zaraženih osoba.
Upravo jer može biti prisutna u izmetu zaraženih osoba, na taj način može doći i do kontaminacije druge okoline, uključujući vodu i hranu, ako se ne poštuju osnovne higijenske mere.
Takođe, ova bakterija može biti prisutna u hrani koja je kontaminirana zaraženom vodom ili koja je pripremljena u nehigijenskim uslovima. Ponajviše riba i morski plodovi, posebno ako nisu dobro kuvani, mogu biti izvor zaraze.
Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničke slike. Laboratorijska dijagnoza se realizuje mikroskopskim ispitivanjem bolesničkog materijala (stolica, povraćane mase) i serološkim putem (reakcije aglutinacije).
Inkubacini period se kreće od 1-5 dana. U većini slučajeva bolest počinje naglo sa osećajem težine, bolovima u trbuhu, jačom peristaltikom creva i prolivima (enteritične faza). Temperatura tela je blago povišena – 37,5-38 stepeni.
Glavni simptomi zaraze su:
Dijareja: Stolica je vodena i retka. Dijareja je veoma intenzivna i česta, što može brzo dovesti do dehidratacije, odnosno velikog gubitka tečnosti i elektrolita.
Povraćanje: Povraćanje može biti prisutno zajedno sa dijarejom, što dodatno doprinosi gubitku tečnosti i pogoršava sveukupno stanje organizma.
Bolovi u stomaku: Pacijenti često osećaju bolove, grčeve ili nelagodnost u stomaku.
Dehidratacija: Zbog velikog gubitka tečnosti, javlja se dehidratacija organizma što se prepoznaje po stalnom osećaju žeđi, zaraženom su suva usta, suva koža, smanjeno mokrenje, vrtoglavica, umor, a u težim slučajevima može doći do stanja šoka.
Nizak krvni pritisak: Zbog dehidracije, krvni pritisak može opasti, što može uzrokovati osećaj vrtoglavice ili nesvestice.
Gastrointestinalna faza se karakteriše povraćanjem koje nije praćeno mučninom. Apetit je smanjen i javlja se jaka žeđ. Povraćanje i dijareja uslovljavaju jaku dehidromineralizaciju što se manifestuje grčevima u mišićima i gubitkom telesne mase.
Pri pregledu se zapaža da su oči halonirane, upale, izoštren nos. Koža gubi elastičnost, sluzokože su suve, glas je disfoničan.
Kod srednje teških oblika bolesti posle 5-6 dana dolazi do reaktivne faze sa ozdravljenjem. U težim slučajevima prolivi i povraćanje dovode do narušavanja hemodinamike, poremećaja termoregulacije, tako da temperatura pada na 34-35 stepeni.
Ova faza se označava kao algidna faza. Povraćanje i proliv se smiruju ali kliničkom slikom dominira hipovolemični šok.
Koža je suva, hladna, modro prebojena. Oko očiju se javlja taman krug. Ako se ne sprovede intezivna reanimacija bolesnik umire za samo jedan, do dva dana.
Zaraza ovom bakterijom može dovesti do brojnih komplikacija poput bronhopneumonije, gangrene pluća, tromboze, embolije, parotitisa (zapaljenje parotidne žlezde), keratitisa i dr.
Lečenje kolere
Lečenje pacijenata bolesnih od kolere se obavlja u specijalno opremljenim ustanovama. Sa terapijom treba početi što pre i energično, najpre sa ciljem nadoknade tečnosti i elektrolita.
Kauzalna terapija podrazumeva korišćenje antibiotika i to najčešće tetraciklin i hloramfenikol. Pored antibiotika daju se i hemioterapeutici (sulfonamidi).
Dijetetski režim se sprovodi od momenta prestanka povraćanja (biljni sokovi, supe od povrća, mleko, bujoni).
Prevencija
Prevencija od zaraze kolerom uključuje najpre sprovođenje dobre higijene, poboljšanje pristupa čistoj vodi, pravilnu obrada i sanitarno odlaganje otpadnih voda, te strogo pridržavanje higijenskih praksi pri pripremi hrane.
Vakcinacija može biti preporučena u područjima gde je kolera česta, ali osnovne mere prevencije su ključne za kontrolu bolesti.
Kolera u Srbiji
Poslednji slučajevi kolere u Srbiji zabeleženi su 1989. godine kada je registrovano 16 slučajeva u Dimitrovgradu. Takođe, 1984. su registrovana dva slučaja kod naših građana koji su se oboleli vratili u zemlju i koji su se zarazili na putovanju u zemlje u kojima je kolera endemska bolest.
